czwartek, 09 czerwiec 2022 10:17

Ustawa o obronie Ojczyzny a obowiązki pracodawców

W dniu 23 kwietnia 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 655). Na jej mocy uchylone zostały dotychczasowe przepisy w zakresie obronności kraju, w szczególności ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Zakres przedmiotowy nowej ustawy określa m. in. obowiązki pracodawców wobec pracowników zobowiązanych do wykonywania zadań związanych z obronnością kraju i ich uprawnienia.

Kadry i płaceNieobecność pracownika w pracy z powodu stawienia się na wezwanie organu wojskowego

Pracownicy, na których ustawa obowiązek obrony, zobligowani są do osobistego stawienia się na wezwanie właściwych organów wojskowych. Obowiązek ten dotyczy zarówno pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i pracowników wykonujących pracę w oparciu
o umowę cywilnoprawną.

Pracownikom, którzy nie otrzymali wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy w związku z wezwaniem organu, przysługuje – na ich wniosek - zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki. Rekompensata ta wypłacana jest za każdy dzień nieobecności w pracy, za który pracownik nie otrzymał wynagrodzenia, w wysokości 1/30 minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego
i ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Wypłacana jest natomiast przez organ wzywający na podstawie zaświadczeń wystawionego przez pracodawcę.

Zwolnienie od pracy pracownika powołanego do czynnej służby wojskowej oraz pełniącego służbę w rezerwie lub obronie terytorialnej

Zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni, bez zachowania prawa do wynagrodzenia, przysługuje pracownikowi powołanemu do czynnej służby wojskowej (z wyłączeniem służby zawodowej) lub pełniącemu służbę w rezerwie. Pracodawca udziela takiemu pracownikowi zwolnienia od pracy wyłącznie na jego wniosek.

Z kolei pracownikowi pełniącemu terytorialną służbę wojskową rotacyjnie, jednorazowo, nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 dni, pracodawca zobowiązany jest udzielić zwolnienia od pracy po odbyciu tej służby w wymiarze 1 dnia, bez zachowania prawa do wynagrodzenia.

Urlop bezpłatny

Pracownikowi pozostającemu w stosunku pracy i odbywającemu szkolenie podstawowe lub specjalistyczne w trakcie odbywania dobrowolnej służby wojskowej pracodawca udziela urlopu bezpłatnego na czas trwania szkolenia.

Urlop bezpłatny przysługuje również pracownikowi powołanemu do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie (z wyjątkiem służby pełnionej jednorazowo w czasie lub dniu wolnym od pracy). Pracodawca udziela go na wniosek pracownika, na okres trwania tej służby, natomiast w sytuacji wezwania pracownika w trybie natychmiastowego stawiennictwa – urlopu bezpłatnego udziela się na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.

Zasady udzielania urlopu bezpłatnego przewidziane dla rotacyjnej służby wojskowej dotyczą także pracowników będących żołnierzami aktywnej rezerwy. Pracownik taki, wezwany do służby w ramach aktywnej rezerwy, zawiadamia niezwłocznie swojego pracodawcę o dniach, w których będzie pełnił służbę wojskową, zmianach terminów służby oraz o wezwaniu go do pełnienia tej służby w innych dniach.

Identycznie sytuacja wygląda w przypadku pracowników będących żołnierzami pasywnej rezerwy, powołanymi do odbycia ćwiczeń woskowych.

Ćwiczenia te mogą odbyć się jako ćwiczenia jednodniowe, krótkotrwałe - trwające nieprzerwanie do 30 dni, długotrwałe - trwające nieprzerwanie do 90 dni lub rotacyjne - trwające łącznie do 30 dni
i odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego.

Co ważne, pracownik w czasie trwania urlopu bezpłatnego zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, np. okres urlopu wlicza się do stażu pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.