Ustawodawca nie określił w przepisach prawa maksymalnych dopuszczalnych norm temperatury na stanowiskach pracy, przyjmuje się więc, że z przekroczeniem normy temperaturowej mamy do czynienia, kiedy przy ciężkiej pracy fizycznej w pomieszczeniu zamkniętym jest ponad 26°C, natomiast przy pracy średnio ciężkiej – ponad 28°C, w tym np. przy pracy biurowej.
Inaczej jest w przypadku pracowników młodocianych i kobiet w ciąży. Te grupy pracowników objęte są szczególna ochroną. Jeśli chodzi o pracowników młodocianych, maksymalna granica normy temperatury na stanowisku pracy wynosi 30°C, zaś wilgotność powietrza nie może przekroczyć 65 proc. Z kolei kobiet w ciąży nie wolno dopuszczać do pracy w warunkach, w których wskaźnik PMV, czyli wskaźnik stosowany w opisie komfortu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych (ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5 (zalecane jest 0,5). Nie wolno im również pracować, jeśli w pracy mają miejsca wahnięcia temperatur (ok. 15 stopni). Wskaźnik PMV można ustalić, gdy oceni się aktywność fizyczną człowieka i oporność cieplną odzieży, powinna też zostać zmierzona temperatura powietrza, średnia temperatura promieniowania i wilgotność powietrza.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279), jeżeli pracownik wykonuję pracę w warunkach temperatury powietrza, tj. na otwartej przestrzeni w temperaturze powyżej 25 stopni C bądź w zamkniętym pomieszczeniu w temperaturze ponad 28 stopni C, pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikom bezpłatne napoje, w ilości zaspokajającej potrzeby zatrudnionych; napoje powinny być dostępne stale.
Dodatkowo, aby zabezpieczyć stanowiska pracy przed niekontrolowaną emisją ciepła oraz zadbać o wymianę powietrza, pracodawca może:
- zainstalować klimatyzację i zapewnić jej sprawne funkcjonowanie (w tym dbać o jej sprawność, regularne odgrzybianie i czyszczenie),
- wyposażyć pomieszczenia w wentylatory,
- osłonić okna roletami lub żaluzjami.
Co więcej, każdy pracownik powinien mieć zapewniony dostęp do wody zdatnej do picia bez ograniczeń, z miejscem jej czerpania oddalonym nie więcej niż 75 m od stanowisk pracyczerpanie wody powinno odbywać tylko z zaworów czerpalnych czyli z kranów).
Niestety, przepisy Kodeksu pracy nie przewidują w sposób wyraźny innych świadczeń na rzecz pracowników, związanych z wykonywaniem pracy w podwyższonej temperaturze wywołanej warunkami atmosferycznymi. Nie oznacza to jednak, że pracodawca z własnej inicjatywy lub na wniosek pracowników albo związków zawodowych nie może podjąć odpowiednio innych rozwiązań korzystnych dla pracowników. Może np. podjąć decyzję
o wprowadzeniu dłuższych przerw w pracy albo odpowiednim skróceniu czasu pracy. Takie działanie pracodawcy jest w pełni dopuszczalne na gruncie podstawowego obowiązku,
tj. ochrona zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Warto podkreślić, że pracownik, który wykonuje pracę w warunkach szczególnie niebezpiecznych i podwyższonej temperaturze powietrza, ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Taka możliwość przewidziana została w art. 210 kodeksu pracy. Co ważne, to na pracowniku ciąży obowiązek oceny własnego stanu psychofizycznego. W przypadku podjęcia decyzji przez pracownika o powstrzymaniu się od pracy, zobowiązany jest on do niezwłocznego poinformowania pracodawcy o tym fakcie. Powstrzymanie się od pracy pracownika nie może powodować zmniejszenia jego wynagrodzenia za ten czas.
Również Sąd Najwyższy w wyroku z 11.05.2006 r. OSNAPiUS 2007, podkreślił, iż „pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy tylko w przypadku łącznego wystąpienia przesłanek określonych w art. 210 § 1 k.p. (warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika)”.
