Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/959  ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii jest częścią pakietu Fit for 55. Polska jest zobowiązana wdrożyć prawo, które jest określone w dyrektywie. Do czerwca b.r. ma przedstawić projekt rozwiązań zgodnych z polskim prawem. Równolegle w parlamencie europejskim trwają prace nad dostosowaniem pakietu dekarbonizacyjnego do aktualnej sytuacji geopolitycznej.

Nowy podatek lub odświeżony system handlu emisjami

Najważniejszym zapisem, który dotyczy wdrażanej dyrektywy 2023/959 będzie zawarte w jej preambule „rozszerzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na sektor transportowy i budowlany”. Oznacza w praktyce, że w system rozliczania emisji oprócz elektrociepłowni czy fabryk będą musiały wejść między innymi stacje paliw, składy węgla i dostawcy gazu, a docelowo także posiadający domy czy inne budynki. Polski rząd ma do wyboru 2 opcje: rozszerzenie handlu certyfikatami emisji lub nałożenie nowego podatku na paliwa płynne, stałe i gazowe. Resort środowiska deklaruje, że już prowadzi rozmowy z przedstawicielami rynku, tak, by wybrać najlepsze rozwiązania. Póki co nie znamy żadnych szczegółów. Można jednak założyć, że wraz z wdrożeniem dyrektywy do polskiego prawa ceny chociażby ogrzewania znacznie wzrosną. Wyższe ceny na gaz czy prąd, a co za tym idzie i innych materiałów, np. drewna, mają obywatelom rekompensować systemy wsparcia np. z funduszu na termomodernizację.

Dekarbonizacja sektora gazowego

Eksperci zwracają uwagę na to, że założenia pakietu Fit for 55 nie przystają do obecnej sytuacji związanej ze stanem wojny, jaki toczy z Ukrainą Rosja. Aby uniezależnić się od rosyjskiego gazu, a jednocześnie zapewnić ochronę praw konsumenckich obywateli UE wraz z prawem regulującym, a docelowo ograniczającym emisję gazów cieplarnianych, należy wprowadzić udogodnienia dla rozwoju rynku zielonej energii, w tym przede wszystkim biometanu i wodoru, co pozwoli uniezależnić się od Rosji.

11.04.br. posłowie PE zatwierdzili plany mające ułatwić wprowadzanie na unijny rynek gazu odnawialnych i niskoemisyjnych gazów. Zaktualizowana dyrektywa ma na celu dekarbonizację sektora energetycznego i zawiera przepisy dotyczące praw konsumentów, operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, dostępu stron trzecich i zintegrowanego planowania sieci oraz niezależnych organów regulacyjnych. Zaktualizowane rozporządzenie spowoduje integrację istniejącej infrastruktury gazu ziemnego oraz większy udział wodoru i gazów odnawialnych za pomocą wysokich rabatów taryfowych. Obejmuje ono przepisy ułatwiające mieszanie wodoru z gazem ziemnym i gazami odnawialnymi oraz ściślejszą współpracę UE w zakresie jakości i magazynowania gazu.

Główny eurodeputowany ds. rozporządzenia Jerzy Buzek powiedział: „Nowe rozporządzenie przekształci obecny rynek energii w rynek oparty przede wszystkim na dwóch źródłach – zielonej energii elektrycznej i zielonych gazach. To ogromny krok w kierunku osiągnięcia ambitnych celów klimatycznych UE i zwiększenie konkurencyjności UE na rynkach światowych. Wprowadziliśmy dla krajów UE prawną możliwość zaprzestania importu gazu z Rosji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa, co daje im narzędzie do stopniowego wycofywania się z naszej zależności od niebezpiecznego monopolisty”.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu ochrona środowiska