Urlop rodzicielski

Celem zmiany Kodeksu pracy w zakresie urlopu rodzicielskiego jest szersze włączenie drugiego rodzica w wychowanie dziecka. W projekcie przewiduje się, że łączny wymiar urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców wyniesie 41 tygodni (urodzenie jednego dziecka przy jednym porodzie) albo 43 tygodnie (poród mnogi), przy czym 9 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwało wyłącznie drugiemu z rodziców. Co ważne, tych 9 tygodni nie będzie można przenieść ani zrzec się na rzecz matki.

Przewidziana jest też zmiana wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego – będzie on wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. Inaczej będzie w sytuacji, gdy pracownica złoży wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w ciągu 21 dni po porodzie, wówczas miesięczny zasiłek macierzyński za czas urlopu macierzyńskiego
i rodzicielskiego wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast ojcu dziecka, który zdecyduje się na wykorzystanie 9 tygodni urlopu, będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru.

Urlop opiekuńczy

Projekt zmian do Kodeksu pracy wprowadza tzw. urlop opiekuńczy. Prawo do urlopu przysługiwać będzie pracownikom w razie konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia bliskiej osobie z rodziny, np. dziecku, matce, ojcu, żonie czy mężowi, albo osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym wymagającej znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Wymiar urlopu opiekuńczego w wynosić będzie do 5 dni w roku kalendarzowym. Za czas trwania urlopu nie będzie przysługiwać wynagrodzenie.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej tj. np. w sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli natychmiastowa obecność pracownika jest konieczna. Wymiar takiego zwolnienia wynosiłby 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas zwolnienia pracownik zachowywałby prawa do połowy wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.

Elastyczna praca

Nowelizacja Kodeksu pracy przewiduje wprowadzenie elastycznej organizacji pracy dla rodziców opiekujących się dzieckiem do 8 lat oraz opiekunów, którzy zapewniają opiekę lub wsparcie krewnemu lub osobie zamieszkującej z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym wymagającym znacznej opieki lub znacznego wsparcia
z poważnych względów medycznych. Zmiana ta ma na celu zwiększenie uprawnień pracownika do organizacji pracy wedle jego indywidualnych potrzeb, np. telepraca, elastyczne rozkłady czasu pracy, tj. ruchomy czas pracy, indywidualny czas pracy i przerywany czas pracy, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Zmiana organizacji pracy będzie mogła być wprowadzona na wniosek pracownika. Jeśli pracodawca odmówi, będzie zobowiązany pisemnie uzasadnić swoją decyzję.

Urlop ojcowski

Dyrektywa gwarantuje prawo do c najmniej 10 dni urlopu ojcowskiego. W ustawodawstwie polskim wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 14 dni kalendarzowych – a zatem ten dłuższy wymiar pozostanie. Zmianie ulegnie natomiast okres, do którego będzie można skorzystać z tego uprawnienia, tj. do 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka.

Zakaz zwalniania pracowników w czasie ciąży i korzystania z urlopu macierzyńskiego

Zmiany do Kodeksu pracy przewidują zakaz prowadzenia przez pracodawcę wszelkich przygotowań w celu zwolnienia pracowników:

1. w okresie ciąży i okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
2. od dnia złożenia wniosku o udzielenie: części urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części i urlopu opiekuńczego albo jego części oraz skorzystania z takiego urlopu,
3. z powodu wystąpienia z wnioskiem o elastyczną organizację pracy do dnia zakończenia pracy w ramach elastycznej organizacji czasu pracy.

Zakaz zatrudnienia w porze nocnej, przerywanym czasie pracy i delegowania

Nowelizacja zakazuje zatrudniania pracowników sprawujących opiekę nad dziećmi do 8 roku życia w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy lub ich delegowania
(w chwili obecnej zakaz dotyczy opieki nad dziećmi do lat 4). Zakaz ten nie będzie skuteczny, jeśli pracownik wyrazi zgodę na pracę w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy lub delegowanie.

Obniżony wymiar czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego

Kolejna zmiana związana jest z wymiarem czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego – zgodnie z nią, korzystanie przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego z obniżonego wymiaru czasu pracy nie wpłynie na wymiar tego urlopu.

Opieka na dziecko – art. 188

Wreszcie nowelizacja Kodeksu precyzuje zasady udzielania zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 188 Kodeksu pracy, tj. na opiekę na dziecko – wymiar 2 dni lub 16 godzin. W myśl nowelizacji, wymiar godzinowy opieki ma być dostosowany do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy jest niższa niż 8 godzin.