Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw

W myśl art. 218 § 1a Kodeksu karnego, kto wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Przepis ten znamiona przestępstwa nadaje takim działaniom pracodawcy, które popełniane są:

• złośliwie lub
• uporczywie.

Złośliwość wyraża się w niedającej się racjonalnie uzasadnić woli zaszkodzenia pracownikowi, perfidnym zachowaniu, dokuczeniu mu, poniżeniu czy celowym wyrządzeniu krzywdy. Z kolei uporczywość, jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17.01.2017 r., sygn. akt WA 18/16, to zachowanie sprawcy, które albo trwa przez pewien czas albo powtarza się kilkakrotnie i zawiera świadomość niweczenia możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo. Uporczywość przejawia się zatem w natrętności, sekwencyjności czy powtarzalności zachowań, przy czym uporczywe jest takie zachowanie, które polega na naruszenia praw pracownika co najmniej trzy razy.

Przykładem uporczywego naruszania prawa osoby wykonującej pracę zarobkową będzie np. powtarzający się brak wypłaty wynagrodzenia w ustalonym terminie.

Wypełnienie znamion uporczywości nie będzie wymagane w przypadku czynu polegającego na odmowie ponownego przyjęcia do pracy osoby przywróconej do pracy na mocy orzeczenia sądu albo polegającego na zaniechaniu wykonania przez osobę, która dokonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, obowiązku wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, nałożonego orzeczeniem sądu. Tutaj wystarczy jednorazowe zachowanie pracodawcy, aby zakwalifikować je jako przestępstwo.

Działania będące przestępstwem przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową

Jako szczególny przypadek złośliwego lub uporczywego naruszania praw pracowniczych, Kodeks karny w art. 218 a wskazuje działania osób, które:

• wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele i święta powierzają wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu;
• wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14 w Wigilię 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy powierzają wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu.

Inne czyny wskazane w Kodeksie karnym (art. 219 – 221) zagrożone odpowiedzialnością karną to:

• naruszanie przepisów prawa o ubezpieczeniach społecznych, poprzez niezgłaszanie, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszanie nieprawdziwych danych mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość – zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2;
• niedopełnienie obowiązku wynikającego z odpowiedzialności za bezpieczeństwo i higienę pracy, i narażenie przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3, a w przypadku działania nieumyślnego, grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo);
• niezawiadomienie, wbrew obowiązkowi, właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo niesporządzenie lub nieprzedstawienie wymaganej dokumentacji – zagrożone grzywną do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności.

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac