Najważniejszym zjawiskiem kształtującym dzisiejszy rynek jest dynamiczna ewolucja technologiczna. Postęp w dziedzinie sztucznej inteligencji, analizy danych, internetu rzeczy i innych obszarów przemysłu 4.0 rewolucjonizuje sposób, w jaki firmy operują. Nowe możliwości i narzędzia stwarzają potencjał do efektywniejszej produkcji, personalizacji ofert oraz szybkiego dostosowywania się do zmieniających się preferencji klientów.
Wraz z tymi zmianami pojawia się jednak konieczność ciągłego dostosowywania się do nowych realiów. Firmy, które pozostają bierne w obliczu zmian, ryzykują utratę konkurencyjności i pozostawanie w tyle. Adaptacja staje się elementem kluczowym dla przetrwania, a zdolność szybkiego reagowania na zmieniające się warunki — strategicznym atutem.
Adaptacja to nie tylko dostosowywanie się do zmian zewnętrznych, ale także tworzenie warunków do innowacji i rozwoju wewnętrznego. Aby przetrwać w środowisku biznesowym, które nigdy nie pozostaje bierne, firmy muszą być elastyczne oraz gotowe na eksperymenty i na ryzyko.
W dobie, w której technologia staje się narzędziem formującym przyszłość, konieczne jest ciągłe doskonalenie kompetencji pracowników. Zdolność przyswajania nowych umiejętności i dostosowywania się do nowych technologii staje się kluczowym elementem rozwoju osobistego i zawodowego.
W kolejnych rozdziałach przyjrzymy się bliżej narzędziom i strategiom, które pomagają firmom nie tylko przetrwać, ale także odnosić sukcesy w środowisku biznesowym, gdzie jedyną stałą jest zmiana. Reskilling i upskilling to nie tylko trendy. To filozofia, która pozwala spojrzeć w przyszłość z otwartym umysłem i gotowością do nauki i adaptacji.
Nowa era umiejętności
W świecie, w którym innowacje następują w tempie błyskawicy, tradycyjne umiejętności często tracą na znaczeniu na rzecz nowoczesnych kompetencji. Zmienny charakter umiejętności wynika z ciągłego rozwoju technologii, które w jednej chwili mogą przewartościować tradycyjne role zawodowe i wymagać od pracowników przyswajania nowych kompetencji.
Czym jest kompetencja?
Kompetencja to kombinacja:
- wiedzy merytorycznej (zarówno technicznej, jak i dotyczącej umiejętności miękkich),
- umiejętności poznawczych, społecznych, cech osobowości,
- postaw danej osoby.
A mówiąc prościej: kompetencja to zarówno wiedza merytoryczna lub techniczna (taka jak chociażby znajomość danego programu komputerowego), jak i cechy osobowości (na przykład rzetelność, pewność siebie) oraz postawa (jak chęć delegowania zadań albo prowadzenia auta).
Rodzaje kompetencji
W literaturze można spotkać wiele rożnych podziałów kompetencji. Wyróżnia się między innymi kompetencje:
- twarde — wiedza merytoryczna i techniczna, którą nabywa się w toku nauki; ich posiadanie można potwierdzić za pomocą dyplomu, certyfikatu czy też uprawnień; łatwo je zmierzyć i sprawdzić;
- miękkie — cechy psychofizyczne oraz umiejętności społeczne i interpersonalne, mające związek z osobowością; ich natura jest bardziej subiektywna, dlatego trudniej je zmierzyć;
- obiektywne — opis kompetencji wymaganych na danym stanowisku pracy wraz ze standardami kompetencji zawodowych;
- subiektywne — faktycznie posiadane kompetencje, do których zaliczają się zdolności, wiedza, umiejętności itp.;
- zawodowe — profesjonalizm, fachowość; są wykorzystywane, by wykonać pracę zgodnie ze standardami;
- pozazawodowe — odwrotne do zawodowych; są wykorzystywane w pracach pozazawodowych;
- specyficzne — określony zakres wiedzy, doświadczenia itp., które są potrzebne do wykonywania zadań zawodowych na określonym stanowisku i w określonym zawodzie;
- personalne — wprost charakteryzują danego człowieka; obejmują uzdolnienia, wiedzę, umiejętności, nawyki, postawy ogólne i specyficzne itp.;
- społeczne — wpływają na budowanie relacji i umiejętność pracy w grupie, a pośrednio również na umiejętności sprzedażowe i negocjacyjne;
- kierownicze/menedżerskie — ogół umiejętności w zakresie zarządzania (czasem, pracą, projektami, pracownikami); mają charakter „liderski”;
- poznawcze — związane ze zdolnościami intelektualnymi; zakładają posiadanie umiejętności pracy z różnorodnymi danymi, na przykład wyszukiwanie, analizowanie, dokonywanie syntezy informacji oraz ich trafnej interpretacji; wiążą się również z projektowaniem rozwiązań problemów rożnego pochodzenia i o rożnych poziomach zaawansowania.
Fragment publikacji Agnieszki Ciećwierz, „Reskilling i upskilling. Jak skutecznie wspomagać rozwój pracowników”, wyd. Onepress, 2025
