Dzisiaj już nie sama wiedza, uporczywie zdobywana w czasie studiów i potwierdzona dyplomem, jest pożądanym zasobem na rynku pracy. Takim zasobem stają się kompetencje, czyli połączenie trzech kluczowych atrybutów: wiedzy, umiejętności i postawy, uzupełnionych indywidualnymi cechami osobowościowymi. Co ciekawe, coraz więcej organizacji w procesie rekrutacji odchodzi od pozyskiwania pracowników z określonym dyplomem na rzecz pozyskania pracowników z określonymi kompetencjami.
Raport Światowego Forum Ekonomicznego (https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020) zaprezentował wykaz najważniejszych kompetencji, pożądanych w zmieniających się realiach rynku w 2025 r.:
- myślenie analityczne i innowacyjność,
- aktywne uczenie się i strategie uczenia się,
- kompleksowe rozwiązywanie problemów,
- krytyczne myślenie i analiza,
- kreatywność, oryginalność i inicjatywa,
- przywództwo i wpływy społeczne,
- korzystanie z technologii, monitoring i kontrola,
- projektowanie technologii i programowanie,
- prężność, umiejętność radzenia sobie ze stresem, elastyczność,
- wnioskowanie, rozwiązywanie problemów i ideacja czyli umiejętność uchwycenia idealnej struktury.
Warto zatem przyjrzeć się niektórym ze wskazanych kompetencji przyszłości.
Krytyczne myślenie czyli co?
To racjonalne docieranie do faktów takich, jakimi są, a nie takich, jakimi się wydają. To umiejętność analizowania tych faktów, ich obiektywnej oceny i wyciąganie z nich wniosków, a także myślenie w szerokiej perspektywie: przyczyna - skutek. Myślenie krytyczne to również zdolność do kwestionowania, poddawania w wątpliwość faktów i wniosków, umiejętność posługiwania się dowodami, argumentowania, ciekawość i otwartość na wiedzę, nowości, inny punkt widzenia, inną perspektywę i inne rozwiązanie. To także świadomość własnych błędów i ograniczeń. To też precyzja i jasność języka.
Kompleksowe rozwiązywanie problemów czyli co?
To umiejętność docierania i badania rzeczywistego problemu, a nie pozornego, z uwzględnieniem interesów wszystkich stron zainteresowanych jego rozwiązaniem. To spojrzenie na problem z szerokiej i rzeczywistej perspektywy, nie zaś jego powierzchowne dotykanie. To wyzbycie się paradoksu eksperta i postrzeganie problemu z pokorą, oznaczającą skorzystanie z wiedzy, umiejętności i doświadczenia innych.
Prężność czyli co?
Inaczej rezyliencja to umiejętność elastycznego dopasowania się do zmieniającej się rzeczywistości i warunków. To także odporność psychiczna i sposoby i mechanizmy radzenia sobie z sytuacjami stresowymi, z wyzwaniami i porażkami. To umiejętność racjonalnego spojrzenia na porażki, nazwania ich, oceny i wyciągnięcia odpowiednich wniosków na przyszłość. To umiejętność postrzegania porażek w kategoriach doświadczenia i lekcji niż błędu.
Innowacyjność czyli co?
To umiejętność wypracowania dostępnych i oryginalnych pomysłów na osiągnięcie danego celu czy rozwiązanie danego problemu. To umiejętność szybkiego i odpowiedniego reagowania na szybko zmieniającą się rzeczywistość. To również podejmowanie ryzyka, planowanie, analizowanie, zarządzanie i wdrażanie zaplanowanych działań oraz umiejętnością współpracy, by osiągnąć zamierzone cele czy rozwiązać dany problem.