Jak ZUS rozumie pojęcie zarobkowego charakteru prowadzenia działalności gospodarczej?
Zdaniem ZUS działalność gospodarcza jest prowadzona w celach zarobkowych jedynie wówczas, gdy przedsiębiorca w każdym miesiącu osiąga dochód z prowadzonej działalności gospodarczej. ZUS w decyzjach kwestionujących prowadzenie firmy nie zważa na wysokość przychodów z działalności, nie zauważa kosztów jakie przedsiębiorca ponosi żeby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie firmy. Dla ZUS-u nie stanowi argumentu, że przedsiębiorca ponosząc koszt, zwiększa tym samym majątek swojej firmy (inwestuje w celu osiągnięcia dochodu w przyszłości). Wreszcie ZUS nie uznaje faktów, iż w czasie orzeczonych niezdolności do pracy przedsiębiorca nie ma prawnej możliwości zarobkowania. Większość argumentów decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym, które analizowałam, wychodzi z założenia, iż brak dochodu w danym miesiącu równa się z koniecznością zamknięcia firmy. Powołana interpretacja wskazuje na bardzo szablonowe podejście do tematu i traktowanie prowadzenia działalności gospodarczej jak umowy o pracę – pracodawca nie zapłaci wynagrodzenia, więc należy się zwolnić.
Każdy przedsiębiorca wie, że na rentowność działalności nie mają wpływu zestawienia finansowe za konkretne miesiące, a ogólnie pojęty zysk, który wystąpić może nawet po kilku lub kilkunastu miesiącach od podjęcia działań. W odwołaniach od decyzji ZUS o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym staram się wytłumaczyć sądowi czym tak naprawdę jest zarobkowy charakter prowadzenia działalności gospodarczej. Moje oręże jest tym silniejsze, iż w tym temacie istnieje już utarte orzecznictwo definiujące zarobkowy charakter prowadzenia działalności gospodarczej.
Jaka jest sądowa wykładnia pojęcia zarobkowego charakteru działalności gospodarczej?
W orzecznictwie prezentowane jest jednolite stanowisko, iż: „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (“zarobku”), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad nakładami (kosztami) tej działalności. Sądy podkreślają również, iż w tym zakresie znaczenie ma jednak również kryterium w postaci dążenia danego podmiotu do osiągnięcia zarobku (będącego zazwyczaj zyskiem) przez wykonywanie określonej działalności. Nie jest więc konieczne faktyczne osiąganie dochodów z danej działalności, zwłaszcza że w dużej mierze zależy to od czynników niezależnych od osoby prowadzącej działalność. Co za tym idzie, to że dana działalność przynosi straty (zarówno przejściowo, jak i w dłuższych okresach) nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej. Należy bowiem liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty – zwłaszcza w początkowym okresie jej prowadzenia. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz ukierunkowany zamiar jego osiągnięcia (cel)(Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 14 czerwca 2018 roku, sygn. akt III AUa 681/17).
Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 6 marca 2018 roku, sygn. akt III AUa 762/17, wskazał, że „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu rozumianego jako nadwyżka przychodów nad nakładami tej działalności. W tym zakresie znaczenie ma też kryterium subiektywne w postaci dążenia danego podmiotu do osiągnięcia zarobku przez wykonywanie określonej działalności. Nie jest więc konieczne faktyczne osiąganie dochodów z danej działalności. Przynoszenie strat przez daną działalność nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej. Należy bowiem liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty. O zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz zamiar jego osiągnięcia”.
Co obrazuje powyższy przykład – wykładnia zarobkowego charakteru prowadzonej działalności prezentowana przez ZUS znacznie różni się od tej z jakiej wychodzą sądy. Wydanie decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym nie oznacza przegranej w walce z ZUS.
