Firmy decydujące się na instalację paneli fotowoltaicznych, służących wytwarzaniu energii elektrycznej celem zaspokojenia własnych potrzeb prowadzonej działalności, muszą liczyć się konsekwencjami powstałymi na podstawie ustawy o podatku od nieruchomości [dalej: Ustawa PoN].

Nieścisłości definicyjne pojęć budowla i budynek

Zgodnie z art. 2 ust. 1 Ustawy PoN podatkowi od nieruchomości podlegają grunty, budynki bądź ich części oraz budowle lub ich części, jeżeli budowle te bądź ich części związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą. Art. 3 ust. 1 Ustawy PoN wskazuje katalog podmiotowy podatku od nieruchomości.

Na gruncie Ustawy PoN przez budynek rozumie się obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Za budowlę uważa się natomiast obiekt budowalny w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem bądź obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, jeżeli urządzenie to związane jest z tym obiektem budowlanym, a jednocześnie zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

To właśnie brak jednoznacznej definicji budowli powoduje, że nie jest jasne jak należy opodatkować panele fotowoltaiczne. Mając na uwadze wyżej przytoczone definicje z Ustawy PoN, wątpliwości budzi, czy panele te należy uznać za budowlę, a w rezultacie czy i jak je opodatkować. Kluczowym pytaniem również jest, czy należy opodatkować całą konstrukcję, tj. panele wraz z konstrukcją wsporczą czy też same panele bez konstrukcji, która łączy te panele z gruntem.

Panele fotowoltaiczne jako budowla

Odnosząc się do definicji budowli zawartej w ustawie Prawo budowlane [dalej: Ustawa PB], podkreślić należy, że przez budowlę ustawodawca rozumie m.in. części budowlane urządzeń technicznych (art. 3 pkt 3 Ustawy PB). Odnosząc dyspozycję przepisów Ustawy PoN oraz Ustawy PB do obiektów w postaci paneli fotowoltaicznych wskazać należy, że zasadne będzie opodatkowanie jako budowli tylko części budowlanej, tj. konstrukcji wsporczej, która przytwierdzona jest do gruntu. Same panele oraz inne urządzenia techniczne, np. falownik, nie powinny być uwzględnione w podstawie opodatkowania. Celem prawidłowego rozgraniczenia tego, gdzie kończą się panele, a zaczyna część wsporcza – należy odwołać się do dokumentacji technicznej.

Panele na dachu jako urządzenia budowlane

Problem pojawia się również w zakresie paneli, które umieszczone są na dachu budynków. Zgodnie z Ustawą PoN, jeżeli przedmiotem opodatkowania jest budynek, podlega on opodatkowaniu od powierzchni użytkowej. Zasadna wydaje się teza, że panele zamontowane na dachu nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania. Innego zdania są natomiast niektóre samorządowe organy podatkowe. W ich ocenie panele takie należy uznać za urządzenie budowlane, które zapewnia możliwość użytkowania tego budynku zgodnie z jego przeznaczeniem.

Kluczowe w tym zakresie wydaje się odwołanie do definicji urządzenia budowlanego zawartej w Ustawie PB. Zgodnie z art. 3 pkt 9 Ustawy PB przez urządzenie budowlane rozumie się urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. W orzecznictwie podkreśla się, że podatkowi od nieruchomości podlegają tylko te urządzenia budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, które bezspornie odpowiadają charakterystyce definicji urządzenia budowlanego (wyrok WSA w Opolu z dnia 20.07.2022 r. sygn. akt I SA/Op 162/22).

Jak zatem wynika z powyższego, stanowisko organów podatkowych jest niezasadne, bowiem panele fotowoltaiczne nie zostały wymienione przez ustawodawcę w definicji urządzenia budowlanego – a jest to warunek konieczny, aby je opodatkować jako takie. Nie sposób również przyjąć, że panele te są niezbędne do funkcjonowania budynku, bowiem najczęściej posiadają one odrębne źródło zasilania, zaś sam montaż paneli nie jest wymagany do uzyskania pozwolenia na użytkowanie tego budynku.

Opodatkowanie gruntu, na których postawiono panele

Końcowo należy również wskazać, że problem może dotyczyć również opodatkowania gruntów, na których posadowione są panele. Z Ustawy PoN wynika, że grunt zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej jest opodatkowany wyższą stawką podatkową. Zatem posadowienie instalacji fotowoltaicznej, która wykorzystywana jest do prowadzonej działalności, spowoduje opodatkowanie tego gruntu wyższą stawką. Kwestią sporną jest natomiast to, czy w takim przypadku cały grunt należy opodatkować wyższą stawką, czy tylko tę część na której owe panele są posadowione.

Niestety w ocenie organów podatkowych oraz sądów administracyjnych wyższą stawkę podatku należy naliczyć od całości gruntu, a nie tylko tej części, na której panele są posadowione. Takie stanowisko jest nielogiczne, bowiem skoro na pozostałej części prowadzona jest np. działalność rolnicza (przykładowo wypas owiec), to nie można uznać, że grunt ten jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.

Reasumując, mając na uwadze wyżej opisane wątpliwości oraz ważkość przeprowadzenia transformacji energetycznej w sposób efektywny, koniecznym wydaje się interwencja ustawodawcy celem doprecyzowania regulacji w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości instalacji fotowoltaicznych.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu podatków