Tezę tą potwierdza Ustawodawca – gdyż objaśnienia podatkowe dotyczące tej kwestii opublikował dopiero 9 maja 2020 r. (przypomnijmy, że zmiany w tym zakresie obowiązują począwszy od 1 stycznia 2019 r!). Potwierdza to także liczba pytań przedsiębiorców na różnych forach internetowych i portalach społecznościowych. Wiele z tych pytań dotyczy nowych limitów zaliczania do KUP odpisów amortyzacyjnych i wydatków związanych z opłacaniem rat leasingowych (czynszu najmu) auta. Wielu przedsiębiorców zastanawia się również czy ustanowione limity należy liczyć osobno dla leasingu auta i osobno dla jego późniejszego wykupu (amortyzacji)? Czy też ustanowione limity stosuje się jednorazowo niezależnie od późniejszej podstawy prawnej posiadania samochodu?

W myśl wprowadzonych z początkiem 2019 r. przepisów, podatnicy podatku dochodowego (PIT, CIT – zasady analogiczne) nie mogą zaliczać do KUP odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego wykorzystywanego w DG w części ustalonej od wartości tego samochodu powyżej 225.000,00 zł w przypadku aut elektrycznych i 150.000,00 zł w przypadku pozostałych aut. Limit ten znajduje zastosowanie zarówno do umów leasingu, jak i do aut nabytych przez podatnika i wciągniętych do ewidencji środków trwałych. Wolą ustawodawcy było zrównanie podatkowe skutków leasingu i nabycia auta, np. na podstawie umowy sprzedaży. Pamiętać należy, że ustalając wartość samochodu zaliczną do KUP należy mieć na uwadze obok kwoty netto również połowę VAT, którego nie możemy rozliczyć, albowiem ona również stanowi KUP. W przypadku leasingu do KUP zalicza się wartość opłaty inicjacyjnej (wstępnej) oraz wartość poszczególnych rat leasingowych, w takiej proporcji, w jakiej wartość auta pozostaje do limitu, o którym pisałem powyżej. Jeżeli więc wartość auta wynosi 300.000,00 pln, a wartość opłaty wstępnej wynosi 60.000,00 zł a poszczególnych rat 5.000,00 to do KUP będziemy mogli zaliczyć 50% poszczególnych rat i 50% opłaty inicjacyjnej (150.000/300.000= 0,5) i tak do końca umowy leasingu.

Umowa leasingu (leasingu operacyjnego) jest umową nazwaną zdefiniowaną w k.c., na jej podstawie finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz dla korzystającego i oddać mu ją do używania, a korzystający zobowiązuje się za to zapłacić umówione wynagrodzenie równe co najmniej wartości nabytej rzeczy.

Z samej istoty leasingu nie wynika zatem obowiązek finansującego do przeniesienia na korzystającego własności finansowanej rzeczy po zakończeniu umowy, ani obowiązek korzystającego do wykupienia takiej rzeczy (wyjątek stanowi jedynie umowa leasingu finansowego). Wykup przedmiotu leasingu stanowi zarówno na gruncie prawa cywilnego jak i na gruncie prawa podatkowego osobną transakcję- umowę sprzedaży. Wobec czego przyjąć należy, iż w przypadku wykupu przedmiotu leasingu po jego zakończeniu korzystający ma możliwość amortyzowania samochodu wykupionego z leasingu, czyli ponownego zaliczania do KUP kosztów jego zużycia. Dla celów późniejszej amortyzacji istotne znaczenie ma określenie wartości początkowej samochodu wykupionego z leasingu; w zasadzie niekwestionowanym jest, że wartością tą jest kwota wykupu auta widniejąca na fakturze VAT powiększona o ewentualne koszty związane z tym nabyciem (por. m. in. indywidualna interpretacja prawa podatkowego wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 3 czerwca 2016 r. znak: IBPB-1-3/4510-399/16/TS).

Fakt iż leasing i poźniejszy wykup auta stanowią odrębne transakcje implikuje wniosek, iż limit 150.000,00 zł odnosi się osobno dla leasingu (opłata inicjacyjna i raty) i osobno dla amortyzacji auta po jego wykupie (stanowisko takie zajął Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia 15 kwietnia 2019 r. znak: 0111-KDIB1-3.4010.1.2019.2.MO).

Podsumowując:

• Leasing i późniejszy wykup auta na gruncie prawa podatkowego to dwie odrębne transakcje, więc limit 150.000,00 zł dotyczy zarówno jednej i drugiej transakcji;
• W przypadku leasingu do KUP zalicza się opłatę inicjacyjną i raty leasingowe w takiej proporcji w jakiej wartość auta pozostaje do limitu 150.000,00 zł;
• W przypadku wykupu samochodu jego wartość początkową, czyli tą od której dokonuje się odpisów amortyzacyjnych ustala się w kwocie wynikającej z FV dokumentującej wykup, powiększonej ewentualnie o inne koszty związane z samym wykupem. W przypadku, gdy wartość przy wykupie nie przekracza 150.000,00 zł do KUP możemy zaliczyć odpisy amortyzacyjne od całej kwoty wykupu, jeżeli kwota wykupu przekracza limit, odpisów dokonujemy proporcjonalnie.

Na pierwszy rzut oka korzystne wydaje się, zatem najpierw wzięcie auta w leasing, a następnie jego wykup po jak najwyższej cenie. Dzięki czemu KUP związane z używaniem tego auta będą odpowiednio wyższe.

Aby jednak nie było tak kolorowo należy pamiętać, że poza ww. zmianami zmieniły się również przepisy dotyczące KUP przy sprzedaży takiego samochodu. Obecnie przy sprzedaży auta przed jego całkowitą amortyzacją KUP stanowią: koszty zakupu auta (nie wyżej niż limit, czyli max 150.000,00 zł) pomniejszone o dokonane już odpisy amortyzacyjne.

Przy sprzedaży auta może się zatem okazać, że trzeba będzie zapłacić spory podatek, chyba że wygeneruje się odpowiedni koszt, np. w postaci opłaty inicjacyjnej na kolejne auto.