Pracownik ze stopniem niepełnosprawności może podjąć zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej, tj. w jednostce o specjalnym statusie prawnym, która jest przystosowane do zatrudniania osób z wyższymi stopniami niepełnosprawności, lub u pracodawcy, który nie zapewnia takich warunków, ale zobowiązany jest do przystosowania stanowiska pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego, zgodnie z wymogami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uprawnienia związane z posiadanym stopniem niepełnosprawności przysługują pracownikowi od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Kluczowe uprawnienia dotyczą m. in.:

• czasu pracy,
• przerw w pracy,
• urlopu wypoczynkowego,
• zwolnień z pracy.
• Czas pracy

Czas pracy pracownika niepełnosprawnego nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Normy te są sztywne. Krótszy czas pracy, z mocy prawa, przysługuje natomiast pracownikowi ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i wynosi maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Za skrócony czas pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej pracy w wymiarze pełnego etatu.

Dodatkowo, pracownik niepełnosprawny nie może pracować w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Co ważne, wskazane obostrzenia nie dotyczą pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu oraz pracowników, którzy - na swój wniosek - uzyskają zgodę lekarza przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników na pracę w wymiarze 8 godzin
na dobę i 40 godzin tygodniowo. 

Przerwy w pracy

Zgodnie z art. 134 Kodeksu pracy, pracownik, który wykonuje pracę
w danym dniu w wymiarze przekraczającym 6 godzin, ma prawo do minimum 15-minutowej przerwy. Norma ta obejmuje również pracowników niepełnosprawnych. Z kolei pracownikom ze stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowa 15-minutowa przerwa na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Przerwy te wliczane są do czasu pracy pracownika niepełnosprawnego.

Urlop wypoczynkowy

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownikom przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 lub 26 dni
w roku kalendarzowym. Wymiar urlopu zależy od posiadanego stażu pracy.Pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego w roku, tj. w sumie 30 lub 36 dni urlopu. Co ważne, prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje dopiero po przepracowaniu roku od zaliczenia pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zaś pracownikowi, który przedstawi pracodawcy orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
z „opóźnieniem”, przysługuje roszczenie o udzielenie takiego urlopu nawet do 3 lat wstecz.

Co więcej, w przypadku zbiegu prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego z tytułu niepełnosprawności oraz krótszego dodatkowego urlopu z innego tytułu, pracownikowi uprawnionemu przysługuje urlop z tytułu niepełnosprawności.

Zwolnienie z pracy

Pracownikom z znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do zwolnienia z pracy w celu:

• wykonania badań specjalistycznych,
• poddania się zabiegom leczniczym lub usprawniającym,
• uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy.

Uprawnienie to przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy wykonanie badań, poddanie się stosownym zabiegom lub uzyskanie zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawa nie jest możliwa w godzinach pracy. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Dodatkowo, pracownik z umiarkowanym albo znacznym stopniem niepełnosprawności może skorzystać ze zwolnienie z pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Podstawą do takiego zwolnienia jest wystawione przez lekarza skierowanie na turnus rehabilitacyjny.

Za czas turnusu rehabilitacyjnego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, zaś podstawą jego otrzymania jest przedstawienie pracodawcy dokumentu potwierdzającego udział w turnusie.