Prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy przysługuje pracownikowi, pod warunkiem, że jednocześnie zostaną spełnione następujące warunki:
- umowa o pracę zostanie wypowiedziana przez pracodawcę – oznacza to, że uprawnienia do dnia wolnych na poszukiwanie pracy nie będzie przysługiwać pracownikowi, który sam dokonał wypowiedzenia umowy o pracę lub gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie porozumienia stron albo gdy stosunek pracy z pracownikiem rozwiązano bez zachowania okresu wypowiedzenia, np. z winy pracownika lub w związku z długotrwałą nieobecnością w pracy;
- okres wypowiedzenia umowy o pracę musi wynosić co najmniej dwa tygodnie – czyli dni wolne na poszukiwanie pracy otrzymają wyłącznie pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy na czas nieokreślony, umowy na czas określony zawartej na okres przekraczający 6 miesięcy lub umowy na okres próbny wynoszący 3 miesiące;
- pracownik złoży wniosek o udzielenie dni wolnych na poszukiwanie pracy.
Zwolnienie na poszukiwanie pracy przysługuje pracownikowi niezależnie od przyczyny będącej podstawą wypowiedzenia przez pracodawcę stosunku pracy – może to zatem być przyczyna leżąca po stronie pracownika, jak i po stronie pracodawcy, np. ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy.
Liczba dni wolnych na poszukiwanie pracy zależy od długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę i wynosi:
- 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,
- 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, przy czym pracownikowi przysługują 3 dni robocze na poszukiwanie pracy także wtedy, gdy wypowiedzenie umowy o pracę nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy lub z innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Termin wykorzystania dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy pracownik powinien uzgodnić z pracodawcą. Pracownik może zawnioskować o udzielenie dni wolnych w całości albo w częściach. Co ważne, pracownikowi udziela się zwolnienia na poszukiwanie pracy nie w dniach roboczych, ale w dniach będących dla niego dniami pracy, zgodnie z obowiązujących go rozkładem czasu pracy.
Wynagrodzenie za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy oblicza się na zasadach obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Zgodnie z § 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop z tym, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadało zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.