Świadczenie rehabilitacyjne jest świadczeniem finansowym ściśle powiązanym z chorobą ubezpieczonego i wypłacanym z ubezpieczenia chorobowego w czasie jego okresowej niezdolności do pracy. Celem przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego jest dokończenie procesu jego leczenia oraz rehabilitacji leczniczej i jednocześnie dostarczenie środków utrzymania stanowiących zabezpieczenie materialne ubezpieczonego, który z powodu choroby i wyczerpania prawa do zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy.

Nabycie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), ubezpieczony nabywa prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, jeśli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

• nastąpiło wyczerpanie okresu zasiłkowego,
• ubezpieczony po wyczerpaniu okresu zasiłkowego jest nadal niezdolny do pracy,
• istnieje rokowanie odzyskania zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji leczniczej.

Co ważne, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2.02.2016 r., sygn. akt III UZP 16/15, „niezdolność do pracy oceniana jako przesłanka nabycia prawa, zarówno do zasiłku chorobowego, jak i do świadczenia rehabilitacyjnego, musi dotyczyć pracy (stanowiska), w zakresie której została orzeczona, a nie do jakiejkolwiek innej pracy”.

Warto podkreślić, iż w przypadku ustalenia, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza ubezpieczonego nie rokują na odzyskanie przez niego zdolności do pracy, może on wystąpić o przyznanie renty z tytułu całkowitej i stałej niezdolności do pracy – o ile spełni przesłanki do jej przyznania. Oznacza to, że świadczenie rehabilitacyjne wiąże się wyłącznie z czasową niezdolnością do wykonywania pracy.

Okres, na jaki może być przyznane świadczenie rehabilitacyjne

Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane ubezpieczonemu na okres niezbędny do odzyskania zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż na okres 12 miesięcy. W praktyce, prawo do świadczenia rehabilitacyjnego przyznawane jest najpierw na okres krótszy niż 12 miesięcy, np. 6 miesięcy, a potem – jeśli ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy w tym czasie, ale rokuje na jej odzyskanie, na kolejny okres, np. na 3 miesiące lub 6 miesięcy.

Jeżeli natomiast lekarz orzecznik uzna, że stan zdrowia ubezpieczonego nie rokuje na odzyskanie zdolności do pracy, może wówczas orzec o niezdolności do pracy lub o konieczności przekwalifikowania zawodowego.

Na marginesie warto zaznaczyć, że ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie zawiera definicji zdolności i niezdolności do pracy. Należy więc posiłkować się w tym zakresie orzecznictwem sądów powszechnych. Np. w uchwale z dnia 02.02.2016 r., sygn. akr III UZP 16/15, Sąd Najwyższy wskazał, że (…) wobec tego, iż niezdolność do pracy nie jest cechą choroby, tj. nie oznacza jej natężenia, ale jest rodzajem wpływu stanu zdrowia na zdolność do pracy, ocena, że stan zdrowia wpływa na zdolność do świadczenia pracy musi być dokonywana z uwzględnieniem rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego”.

Od orzeczenia lekarza orzecznika, ubezpieczonemu przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu tego orzeczenia. W razie nieuwzględnienia sprzeciwu ubezpieczonego przez ZUS, ubezpieczony odwołać się do sądu orzekającego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przez pierwsze trzy miesiące pobierania tego świadczenia, a przez dalszy okres - 75% podstawy wymiaru. W przypadku gdy niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży, świadczenie wypłacane jest w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego

Kiedy świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje

Zgodnie z art. 18 ust. 7 i ust. 8 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje m.in. osobom uprawnionym do:

• emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
• zasiłku dla bezrobotnych,
• zasiłku przedemerytalnego,
• świadczenia przedemerytalnego.

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac