Niezdolność do pracy

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, którą z powodu stanu zdrowia uznano za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej. Osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej jest uznawana za całkowicie niezdolną do pracy. Zaś osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami, uznaje się za częściowo niezdolną do pracy.

Kto może ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy?

W myśl przepisów ustawy, renta przysługuje osobie ubezpieczonej, która spełnia łącznie następujące warunki:

• została uznana za niezdolną do pracy,
• posiada wskazane w ustawie okresy składkowe i nieskładkowe,
• niezdolność do pracy powstała w ściśle określonych w ustawie okresach (np. w zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego lub pobierania świadczenia pielęgnacyjnego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów),
• nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Co ważne, warunek powstania niezdolności do pracy we wskazanych ustawą okresach nie jest wymagany w stosunku do osoby, która:

• została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
• spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego,
• legitymuje się co najmniej 20-letnim (kobiety) i 25-letnim (mężczyźni) okresem składkowym i nieskładkowym.

Okresy składkowe i nieskładkowe

Wskazane w ustawie okresy składkowe i nieskładkowe, w jakich powstała niezdolność do pracy, a które wymagane do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, uzależnione są od wieku osoby. Okresy te łącznie powinny wynosić:

• 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
• 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
• 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
• 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
• 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Co istotne, w przypadku osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia, okres pięciu lat musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat przypadających przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Zgodnie z ustawą, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego nie dotyczy ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.

Renta z tytułu niezdolności do pracy a brak wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego

W przypadku, gdy ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, uzależnionego od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony:

• został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo
• w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Sposób wyliczania wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy

Wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustala się poprzez zsumowanie:

• 24% kwoty bazowej,
• po 1,3% podstawy wymiaru  za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
• po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
• po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych), liczonych od dnia, w którym złożysz wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnąłbyś wiek 60 lat.

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Więcej artykułów z kadr/płac przeczytasz w Monitor CDK. Pobierz TUTAJ

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac