Kompetencje pracowników nie są jednak stałe – ulegają one zmianie, ewolucji, co spowodowane jest nie tylko zmianą pracownika jako człowieka (każdy przecież pod wpływem np. zdobywanego doświadczenia życiowego, wewnętrznej dojrzałości, osobistych przeżyć ulega przeobrażeniom wewnętrznym), ale także czynnikami zewnętrznymi, niezależnymi od pracownika, tj. np. zmianami na rynku pracy, zmianami w poszczególnych obszarach gospodarki lub rozwojem technologii, deficytem na niektóre zawody czy zwiększająca się konkurencją. Stąd tak ważne jest, aby pracodawcy nadążali za tymi zmianami i przez to aktywnie angażowali się i inwestowali w rozwój kompetencji zawodowych pracowników.

Jak najlepiej wspierać rozwój kompetencji zawodowych pracowników?

Współczesny rynek oferuje szeroki wachlarz narzędzi do rozwoju kompetencji zawodowych pracowników. Co więcej – narzędzia te dostępne są w różnych formach: od szkoleń e-learningowych po sesje z coachingu. Dobór odpowiedniego narzędzia i jego formy uzależniony jest od branży, w której firma działa, celu, jaki stawia przed sobą w zakresie rozwoju kompetencji pracowników, możliwości organizacyjnych i finansowych oraz indywidualnych potrzeb i celów zawodowych poszczególnych pracowników. Narzędzia służące rozwojowi kompetencji pracowników przybierają najczęściej formę:

1. szkoleń merytorycznych

Decyzja o skierowaniu pracowników na dane szkolenie powinna być poprzedzona określeniem potrzeb szkoleniowych firmy w ogóle. To z jednej strony pokazuje, jakie są realne potrzeby w tym zakresie, czyli na jakich stanowiskach i w jakich dziedzinach występuje deficyt wiedzy, a z drugiej strony, pomaga dobrać odpowiednie szkolenie wśród tych, które oferuje rynek szkoleniowych, i zaplanować organizację tych szkoleń. Najczęściej poszukiwane są szkolenia specjalistyczne dotyczące wąskiego zakresu merytorycznego wiedzy:

• z obsługi programów komputerowych,
• językowe,
• sprzedażowe,
• marketingowe,
• prawne, np. dotyczące prawa zamówień publicznych, podatków.

2. spotkań, narad – „burza mózgów”

Organizowanie spotkań cyklicznych z pracownikami to dobre rozwiązanie służące przedstawianiu załodze czy zespołowi bieżącej sytuacji firmy. Jest to także znakomity sposób na wymianę informacji, pomysłów i doświadczeń oraz na wspólną analizę problemów,
w szczególności tych nietypowych i złożonych. Taka praktyka pozwala pracownikom, zwłaszcza tym nowym, na konfrontację własnej wiedzy, umiejętności i doświadczenia
z wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem pracowników starszych stażem. A to z kolei prowadzi do wykształcenia i rozwoju umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów i efektywnej współpracy zespołowej.

3. bazy wiedzy: literatura, czasopisma, Internet

Doskonałym źródłem wiedzy dla pracowników, niezbędnym do poszukiwania pomysłów czy rozwiązań, są czasopisma i książki dotyczące konkretnej dziedziny. Warto stworzyć mini bibliotekę, z której korzystać będzie mógł każdy pracownik. Ponadto, warto zainwestować w bazę wiedzy w formie programu z dostępem dla każdego pracownika. tego typu programy oferują aktualne przepisy prawne, ich interpretacje, orzecznictwo, szkolenia, a także udostępniają periodyki i czasopisma o szerokiej tematyce. Ponadto, skorzystać można za ich pośrednictwem z porad ekspertów. A wreszcie – warto zachęcić pracowników do poszukiwania informacji w Internecie.

4. warsztatów interpersonalnych

Nie tylko zdobywanie i poszerzanie wiedzy merytorycznej wpływa na rozwój kompetencji zawodowych pracowników. Drugim aspektem, który składa się na rozwój pracownika i kształtuje jego kreatywność i wydajność, jest rozwijanie umiejętności miękkich. Do najczęściej pożądanych umiejętności, zapewniających zarówno efektywność indywidualną, jak i zespołową, należą:

• komunikatywność,
• kreatywność,
• asertywność,
• umiejętność współpracy w zespole,
• zarządzanie sobą w czasie,
• radzenie sobie ze stresem w pracy,
• skuteczna organizacja pracy,
• praca pod presją czasu.

Najbardziej popularną formą nabywania i rozwijania tego typu umiejętności są szkolenia prowadzone w postaci warsztatów. Warsztaty, przede wszystkim dzięki praktycznym ćwiczeniom i scenkom rodzajowym, w których uczestnicy biorą aktywny udział, pozwalają „na żywo” przećwiczyć potencjalne sytuacje mogące pojawić się przy realizacji zadań, wypracować właściwe reakcje na nie, a w konsekwencji pomagają pracownikom wykształcić umiejętności niezbędną przy codziennym wykonywaniu obowiązków.

5. coachingu, mentoringu czyli rozwoju osobistego i zawodowego

Metoda ta, co prawda młoda, ale znajdująca coraz szersze grono zwolenników, polega na indywidualnym doskonaleniu kompetencji pracownika. Co istotne, nie ogranicza się tylko do rozwoju kompetencji zawodowych, ale obejmuje również rozwój kompetencji społecznych, traktując człowieka holistycznie: jako pracownika i jako jednostkę społeczną. W metodzie tej, w oparciu o relację i ścisłą współpracę coacha/mentora i pracownika, wyznacza się cele, które służą rozwojowi potencjału pracownika i osiągnięciu przez niego sukcesu osobistego i zawodowego. Zakłada się bowiem, że sfera życia pozazawodowego jest równie ważna, co sfera życia zawodowego. Oznacza to, że pracownik, który realizuje się w sferze pozazawodowej, będzie osiągał lepsze wyniki na gruncie zawodowym.

6. budowania pozytywnej atmosfery w miejscu pracy

Dobra atmosfera w miejscu pracy stanowi solidny fundament dla komunikacji pomiędzy pracownikami, a to z kolei przekłada się na efektywną współpracę. Jednym ze sposobów na tworzenie pozytywnej atmosfery w miejscu pracy jest zorganizowanie pomieszczeń//miejsc/stref, np. miejsc na wspólne spożywanie posiłków, miejsc relaksu, w którym pracownicy przy zachowaniu pełnej swobody mogą spotkać podczas przerw w pracy, poznać się, nawiązywać kontakty, wymieniać informacje. Innym sposobem na tworzenie harmonii i atmosfery współpracy wśród pracowników, zwłaszcza w tych firmach, w których występuje duża rotacja personelu, jest organizacja imprez lub wyjazdów integracyjnych, które nie tylko gwarantują nawiązanie i umocnienie kontaktów interpersonalnych, ale również pozwalają na chwilowe „oderwanie się” od spraw życia codziennego.

Aby podnoszenie kompetencji zawodowych pracowników uczynić drogą do sukcesu firmy, trzeba pamiętać o podstawowej zasadzie: każda zmiana jest procesem, który wymaga świadomości, czasu i zaangażowania, zarówno od strony pracodawcy, jak i od strony pracownika.