System kaucyjny zakłada dodatkowe opłaty przy zakupie napojów w butelkach plastikowych, puszkach czy szklanych butelkach wielokrotnego użytku i możliwość odzyskania opłaty (kaucji) poprzez zwrócenie opakowań do wyznaczonych punktów. Poza systemem kaucyjnym SUP wprowadza też szereg obostrzeń dla producentów. Będą oni zmuszeni dostosować biznes niejednokrotnie zmieniając całe linie produkcyjne pod kątem wprowadzenia zamienników określonych tworzyw sztucznych, z których do tej pory produkowali opakowania.

Zmiany od 1 lipca

Część zmian już obserwujemy. To między innymi zakrętki na stałe przymocowane do butelki. A propos tej modyfikacji wypowiedziała się wiceministra ochrony środowiska Anita Sowińska: - Wbrew temu, co mówią niektórzy, nakrętki trwale przymocowane do butelek to rozwiązanie wygodne, z którego od dawna korzystają np. najmłodsi. Już od wielu lat niektóre soki dla dzieci, a także wody mineralne pakowane są w butelki z przytwierdzoną zakrętką. Jeśli dzieci sobie radzą z piciem z butelki, to nie ma powodu, aby dorośli sobie nie poradzili.

Kolejną zmianą, która weszła w życie 1 lipca, jest obowiązek umożliwienia przez przedsiębiorców zakupu napoju czy posiłku w alternatywnych opakowaniach wielokrotnego użytku.

- Może to przyjąć różną formę – sprzedający może np. przestawić się na naczynia szklane lub z innego trwałego materiału, a na koncercie mogą być sprzedawane napoje w kubkach plastikowych, które rzeczywiście mogą być wielokrotnie użytkowane. Klienci mogą też mieć ze sobą własny kubek i uniknąć dodatkowej opłaty w wysokości 20 groszy. Zachęcam do tego, bo dzięki temu oszczędzamy pieniądze i chronimy środowisko – powiedziała Anna Sowińska.

Jak wyjaśniła wiceministra, już od 1 stycznia 2024 r. jednostki handlu detalicznego, hurtowego, a także jednostki gastronomiczne i vendingowe (np. automatyczny ekspres na dworcu) zobowiązane są do pobierania opłat od konsumentów za kupno produktów jednorazowego użytku służących do pakowania żywności lub napojów oraz opłat za żywność i napoje spakowane w opakowania jednorazowego użytku. Opłata za zakup tych artykułów wynosi:

• 0,20 zł – w przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;
• 0,25 zł – w przypadku pojemników na żywność, w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowanych w celu umieszczania w nich żywności.

Pieniądze z tych opłat mają zasilać Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Oznacza to, że będą przeznaczone na wsparcie gospodarki odpadami prowadzoną przez gminy, w tym np. inwestycje w sortownie odpadów czy linie do recyklingu.

Zmiany od nowego roku 2025

Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi ma wejść pod obrady Sejmu we wrześniu i trzeba uwzględnić procedurę notyfikacji technicznej w UE, co trwa średnio kwartał. Oznacza to, że przy dobrych wiatrach nowelizacja zostanie uchwalona w grudniu, a już w styczniu ma ruszyć system kaucyjny. To bardzo mało czasu na wdrożenie zmian, zgodnie z literą prawa.

Są jednak pozytywy, które zauważają przedsiębiorcy. Na pewno dużą wartością są szerokie konsultacje, które prowadzono z biznesem, i uwzględnienie wielu uwag.

– Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie zamkniętego obiegu kaucji, czyli pobieranie jej na każdym etapie obrotu produktem, dzięki czemu system zostanie uszczelniony – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan. – Pozytywnie oceniamy również umożliwienie transportu i magazynowania odpadów opakowaniowych objętych systemem za pośrednictwem logistyki zwrotnej, czyli tą samą drogą, którą dostarczane są do sklepów nowe produkty. Pozwoli to nie tylko na oszczędności finansowe ale przede wszystkim środowiskowe, dzięki lepszemu wykorzystaniu logistyki sieci handlowych w porozumieniu z operatorami, co znacząco zmniejszy ślad węglowy transportu tych surowców przez ograniczenie emisji CO2. Wśród wprowadzonych zmian znalazły się również postulaty, o które apelowaliśmy m. in. całkowite wyłączenie z systemu opakowań po produktach mlecznych, umożliwienie operatorom systemu wnioskowania o dokumenty potwierdzające recykling (DPR) oraz pozostawienie szklanych opakowań zwrotnych w obecnych systemach zbiórki do 2026 r. Dodatkowo, na kształt obecnie funkcjonujących systemów, szklaną butelkę zwrotną będzie można oddać w każdym, nawet najmniejszym sklepie pod warunkiem, że sprzedawane są w nim takie produkty.

Najważniejsze obowiązki wynikające z ustawy

Zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (wejście w życie od 24 maja 2023 r.)

• wszystkich wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych,
• patyczków higienicznych, sztućców, talerzy, słomek, mieszadełek do napojów, patyczków mocowanych do balonów,
• pojemników na posiłki i napoje oraz kubków na napoje ze styropianu.

Szczegółowe informacje o zakazie wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych

Zmniejszenie stosowania opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takich jak: pojemniki na żywność i kubki na napoje

W tym celu handel i gastronomia:

• pobierają opłatę za wydanie takich opakowań lub żywności lub napoju oferowanych w jednostkach handlowych i gastronomicznych na miejscu lub na wynos w takim opakowaniu. Opłata ta jest pobierana również za wydanie żywności lub napoju zapakowanego w takie opakowanie za pomocą urządzenia vendingowego (wejście w życie od 1 stycznia 2024 r.),
• będą obowiązani zapewnić opakowania alternatywne, wytworzone z materiałów innych niż tworzywa sztuczne (w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji) lub opakowania wielokrotnego użytku (wejście w życie od 1 lipca 2024 r.),
• stawka opłaty określona została w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami.
• są obowiązani do prowadzenia, w postaci papierowej albo elektronicznej, ewidencji liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami w danym roku kalendarzowym przez danego przedsiębiorcę. Przedsiębiorca prowadzący więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, prowadzi ewidencję oddzielnie dla poszczególnych jednostek.

Obowiązek aktualizacji danych w rejestrze BDO

Przedsiębiorcy powinni pamiętać o aktualizacji danych w rejestrze BDO:

• powinni posiadać wpis w dziale II tabela 8 (Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty lub przedsiębiorca pakujący i oferujący napoje lub żywność w takich opakowaniach za pomocą urządzenia vendingowego). Aktualizacja danych w dziale II tabela 8 nie wymaga opłaty rejestrowej;
• oraz w dziale VI tabela 4 (Wprowadzający produkty w opakowaniach).

UWAGA przedsiębiorcy nadal realizują obowiązki przedsiębiorców związane z wprowadzaniem produktów w opakowaniach tzn. sporządzają roczne sprawozdania produktowe, uiszczają opłatę produktową i opłatę na publiczne kampanie edukacyjne.

Zapewnienie finansowania kosztów sprzątania (zagospodarowania) odpadów porzuconych w miejscach publicznych, powstałych z niektórych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych przez wprowadzających te produkty do obrotu

• Przedsiębiorcy wprowadzający określone produkty są obowiązani wnosić opłatę na rachunek bankowy marszałka województwa, który następnie 95% wpływów z tej opłaty przekazuje do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z przeznaczeniem na finansowanie zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów. Obowiązujące stawki zostały określone w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Obowiązek dotyczy przedsiębiorców wprowadzających:

• pojemniki na posiłki (żywność), w tym pojemniki na posiłki typu fast food, paczki i owijki, pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów, w tym ich zakrętki i wieczka, kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka,
• lekkie plastikowe torby na zakupy,
• chusteczki nawilżane, balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego,
• wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi.

Obowiązek oznakowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych takich jak: artykuły higieny osobistej dla kobiet (podpaski, tampony, aplikatory do tamponów), chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami i filtry oraz kubki na napoje

• Oznakowanie ma informować konsumentów o obecności tworzyw sztucznych w produkcie, o niewskazanych sposobach unieszkodliwiania odpadów w przypadku danego produktu i o negatywnym wpływie na środowisko wynikającym z zaśmiecania lub innych nieodpowiednich sposobów unieszkodliwiania odpadów w przypadku tego produktu (wejście w życie od 24 maja 2023 r.).

Ograniczenie zanieczyszczenia wód morskich porzuconymi sieciami rybackimi

• Wprowadzający do obrotu narzędzia połowowe (sieci rybackie) zawierające tworzywa sztuczne mają obowiązek finansowania kosztów selektywnego zbierania zużytych sieci rybackich oraz osiągania minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytych sieci rybackich (narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne stanowiących odpady) wynoszącego co najmniej:
  • 5% wagowo za 2024 r.,
  • 10% wagowo za 2025 r.,
  • 15% wagowo za 2026 r.,
  • 20% wagowo za 2027 r.,
  • 25% wagowo za 2028 r.,
  • 27% wagowo za 2029 r.
  • oraz 30% w 2030 r. (wejście w życie od 1 stycznia 2024 r.).

Inne obowiązki określone w ustawie

• Wprowadzający napoje w jednorazowych pojemnikach z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 l (butelki i kartony) (wejście w życie od 1 lipca 2024 r.):
  • stosowanie zakrętek i wieczek wykonanych z tworzyw sztucznych trwale przymocowanych do tych pojemników.
• Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje będących butelkami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 l, jest obowiązany do:
  • zapewnienia, aby opakowania te, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, zawierały udział wagowy wynoszący co najmniej:
    • od 2025 r. – 25% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, jeżeli głównym składnikiem tych opakowań jest politereftalan etylenu;
    • od 2030 r. – 30% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.
• Wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (wyroby tytoniowe i filtry zawierające tworzywa sztuczne, chusteczki nawilżane, balony, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów) lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne jest obowiązany do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych.
  • Kampanie te obejmują wszelkie działania mające na celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami powstałymi z produktów.
  • Powinny uwzględniać informowanie społeczeństwa o dostępności alternatywnych produktów wielokrotnego użytku i metod gospodarowania odpadami powstałymi z produktów, dobrych praktykach w zakresie należytego gospodarowania odpadami, wpływie zaśmiecania oraz nieodpowiedniego unieszkodliwiania odpadów powstałych z produktów na środowisko, w szczególności środowisko morskie, wpływie na sieci kanalizacyjne nieodpowiednich sposobów unieszkodliwiania odpadów powstających z produktów.
  • Obowiązek powinien być realizowany poprzez przeznaczanie środków w wysokości proporcjonalnej do masy lub liczby produktów wprowadzonych na rynek lub wpłacenia tych środków na konto urzędu marszałkowskiego.
  • Wyjątek: wprowadzający wyroby tytoniowe z filtrami z tworzyw sztucznych nie może realizować kampanii samodzielnie, a jedynie uiszcza opłatę (wejście w życie od 1 stycznia 2024 r.).

Wspieramy naszych klientów zakresie:

• kwestii regulacyjnych związanych z BDO i CBAM,
• automatyzacji procesów ewidencyjnych i sprawozdawczych z zakresu ochrony środowiska,
• przygotowywania sprawozdania BDO
• przygotowania raportu śladu węglowego.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami!

tel: 22 299 23 23
email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu ESG