W tym artykule dowiecie się, w jaki sposób kończy się kontrola WIOŚ, co może nastąpić po jej zakończeniu, a także – jakiego rodzaju naruszenia najczęściej stwierdza WIOŚ w trakcie kontroli.

Reaguj, zanim kontrola dobiegnie końca!

Jeśli w trakcie kontroli inspektor wychwycił jakieś uchybienie, nie można czekać na jej zakończenie. Warto jest podjąć działania jeszcze w trakcie kontroli. Podjęte działania naprawcze lub wyeliminowanie nieprawidłowości będą miały wpływ na dalsze czynności podejmowane przez WIOŚ, np. wydanie zarządzenia pokontrolnego lub wysokość ewentualnych sankcji.

Zakończenie kontroli

Każda kontrola kończy się sporządzeniem protokołu kontroli. Jest to dokument zawierający szczegółowy opis prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej, opis stanu faktycznego zastanego podczas czynności wykonywanych przez inspektorów, wykaz stwierdzonych nieprawidłowości wraz z informacją o nałożonych sankcjach, jak również wykaz załączników (np. wygenerowane karty ewidencji i przekazania odpadów, kopie sprawozdań, faktur, wyników badań, protokoły z przeprowadzonych oględzin, oświadczenia itd.). Jego celem jest udokumentowanie wszelkich podjętych w trakcie kontroli czynności i dokonanych ustaleń.

Protokół kontroli inspektor sporządza w dwóch egzemplarzach, z czego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub kontrolowanej osobie fizycznej.

Generalnie kontrolowany otrzymując protokół kontroli ma do wyboru trzy możliwości:

• może podpisać protokół kontroli bez wnoszenia żadnych uwag,
• może wnieść uwagi i jednocześnie podpisać protokół kontroli,
• może odmówić podpisania protokołu kontroli.

Odmawiając podpisania protokołu w terminie 7 dni od dnia zakończenia kontroli, należy wnieść uwagi i zastrzeżenia do protokołu. Muszą być jednak uzasadnione. To oznacza, że nie mogą dotyczyć błędów interpunkcyjnych w protokole kontroli, rodzaju papieru, na którym został wydrukowany protokół kontroli czy choćby przymiotów osoby kontrolującej. Po wniesieniu uwag i zastrzeżeń do protokołu, WIOŚ powinien się do nich ustosunkować.

Należy zdać sobie sprawę, że jeżeli występują sytuacje sporne z WIOŚ, to gdy odmawiamy podpisania protokołu, kontrolowany podmiot zyskuje dodatkowe 7 dni na bardziej wnikliwe zapoznanie się z okolicznościami opisanymi w protokole kontroli, dowodami potwierdzającymi stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości, aby móc się do niego odnieść.

Odmowa podpisania protokołu kontroli jest kluczowa, gdyż pozwala zakwestionować stan faktyczny, który został w nim udokumentowany przez inspektorów. Dalsze działania WIOŚ, podejmowane po zakończeniu samej kontroli muszą bowiem znajdować podstawę w okolicznościach udokumentowanych w treści protokołu.  W orzecznictwie utarł się pogląd, że stwierdzenia i ustalenia, wynikające z protokołu kontroli korzystają ze zwiększonej mocy dowodowej. Dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone, a protokół kontroli należy uznać za dowód stwierdzonych naruszeń. Protokół obrazuje stan faktyczny, który później może być trudny do odtworzenia. Gdy kontrolowany podmiot podpisuje protokół kontroli, akceptuje ustalenia w nim zawarte, w tym stwierdzone naruszenia.

Jakie sankcje może wymierzyć WIOŚ?

Za niektóre stwierdzone w trakcie kontroli uchybienia inspektor może zastosować niżej wymienione sankcje.

Mandat karny - inspektorzy WIOŚ są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Wśród wykroczeń, za które może zostać nałożony mandat należy wymienić m.in.:

• naruszenie warunków określonych w pozwoleniu;
• nieterminowe złożenie sprawozdania o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami; nieprzekazanie w wyznaczonym terminie informacji o zakresie wykonania zarządzenia pokontrolnego.

Pouczenie - inspektor może odstąpić od wymierzenia grzywny w drodze mandatu karnego i zamiast tego poprzestać na pouczeniu. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy podczas kontroli zostanie stwierdzone niewielkie uchybienie lub działania naprawcze zostaną podjęte przed zakończeniem kontroli.

Działania pokontrolne

Gdy w trakcie kontroli stwierdzone zostaną nieprawidłowości, wówczas do kierownika kontrolowanej jednostki może zostać skierowane zarządzenie pokontrolne. W zarządzeniu WIOŚ wskazuje naruszone obowiązku z zakresu ochrony środowiska, stwierdzone podczas kontroli, zarządzając podjęcie działań zmierzających do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie, a także wyznacza przedsiębiorcy termin, w jakim ma obowiązek poinformować organ o zakresie podjętych i zrealizowanych działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń.

Ważne!

Nieudzielenie w wyznaczonym terminie odpowiedzi lub poinformowanie WIOŚ o wykonaniu zarządzenia pokontrolnego niezgodnie z prawdą stanowi wykroczenie zagrożone sankcją grzywny i jest bardzo często egzekwowane przez organ.

Warto wiedzieć, że zarządzenie pokontrolne można zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od doręczenia go stronie. Uchylone przez sąd zarządzenie pokontrolne nie będzie podlegało wykonaniu. Dodatkowo obalenie przez sąd administracyjny przesłanek wydania zarządzenia pokontrolnego może prowadzić do podważenia podstaw postępowania administracyjnego np. w sprawie wymierzenia kary pieniężnej.

W przypadku stwierdzenia określonych naruszeń podczas kontroli, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może także wydać decyzję administracyjną, wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie lub poinformować właściwe instytucje o ustaleniach kontroli, w celu podjęcia przez nie działań w ramach posiadanych kompetencji np. w przypadku, gdy podmiot narusza warunki posiadanej decyzji udzielającej pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, WIOŚ poinformuje o tym fakcie organ, który wydał przedmiotową decyzję.

WIOŚ wydaje dwa rodzaje decyzji administracyjnych:

1. Decyzje o charakterze pieniężnym – są to decyzje o nałożeniu na podmiot administracyjnej kary pieniężnej lub opłaty podwyższonej za niedopełnienie określonych prawem obowiązków lub naruszenie zakazów. Administracyjna kara pieniężna jest dotkliwszą sankcją o charakterze pieniężnym, która może zostać wymierzona m.in. za:

• zbieranie lub przetwarzanie odpadów bez wymaganego zezwolenia,
• brak wymaganego wpisu do BDO,
• przekroczenie dopuszczalnych ilości substancji w ściekach.

WIOŚ może nałożyć karę pieniężną od kilkuset złotych nawet do 1 miliona złotych, a w pewnych sytuacjach nawet więcej.

2. Decyzje o charakterze niepieniężnym - są to decyzje nakładające na podmiot określony obowiązek, inny niż uiszczenie należności. Są to w szczególności decyzje wstrzymujące działalność prowadzoną bez wymaganego prawem zezwolenia oraz decyzje ustalające termin usunięcia naruszenia.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska może także złożyć zawiadomienie do prokuratury, gdy w trakcie prowadzonych czynności inspekcyjnych ujawni np.:

• nieodpowiednie postępowanie z odpadami (art. 183 §1 ustawy Kodeks karny);
• przywóz odpadów z zagranicy lub wywóz odpadów za granicę wbrew przepisom (art. 183 §4 i §5 ustawy Kodeks karny).

Z danych Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ) wynika, że w 2022 r. do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości w trakcie prowadzonych kontroli należą m.in.:

• nieuiszczanie opłat za korzystanie ze środowiska oraz nieterminowe złożenie wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat,
• niezłożenie lub nieterminowe złożenie raportu do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE),
• nieterminowe złożenie rocznego sprawozdania o wytworzonych odpadach i o gospodarowaniu odpadami,
• nieprowadzenie ewidencji odpadów oraz prowadzenia ewidencji odpadów niezgodnie ze stanem rzeczywistym,
• prowadzenie działalności bez wymaganego wpisu do rejestru BDO,
• przekroczenie dopuszczalnej masy wytworzonych odpadów oraz wytworzenie odpadów nieuwzględnionych w posiadanej decyzji,
• magazynowanie odpadów w sposób i w miejscu niezgodnym z warunkami określonymi decyzji,
• nieterminowe przekazanie wyników pomiarów i badań do właściwego organu i WIOŚ,
• niewykonywanie kontroli stanu technicznego instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska.

Więcej artykułów z zakresu ochrony środowiska przeczytasz w Monitor CDK. Pobierz TUTAJ

Autor: Dawid Nawrocki

Magister inżynier ochrony środowiska ze specjalizacją technika i technologie w ochronie środowiska, absolwent Uniwersytetu Opolskiego. Specjalizuje się w doradztwie i outsourcingu w obszarze ochrony środowiska, koncentrując się na gospodarce odpadami.

Doświadczenie zawodowe obejmuje nadzór nad prawidłową realizacją obowiązków środowiskowych w dużych zakładach produkcyjnych, a także prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów prawa dotyczących ochrony środowiska przez przedsiębiorstwa jako wieloletni pracownik Inspekcji Ochrony Środowiska.

W trakcie pracy w urzędzie uczestniczył w licznych szkoleniach poświęconych tematyce gospodarki odpadami oraz przestępczości środowiskowej, a także byłem ich prelegentem. Brał również udział w grupach roboczych i zespołach, pracujących nad zagadnieniami związanymi z gospodarką odpadami.

Obecnie prowadzi działalność „Okiem Inspektora Doradztwo Środowiskowe Dawid Nawrocki”, oferując przedsiębiorcom wsparcie merytoryczne w prowadzeniu własnego biznesu w zgodności z przepisami ochrony środowiska.

Prywatnie pasjonat geopolityki, historii, lubii podróże oraz kulinaria.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami!

tel: 22 299 23 23
email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu ESG