Nowelizacja Ordynacji podatkowej i ustaw podatkowych – kluczowe zmiany z komentarzami

 Wśród głównych celów zmian znajdują się zwiększenie transparentności, uproszczenie procedur, poprawa efektywności egzekucji oraz dostosowanie przepisów do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE.

Doprecyzowanie zasad przedawnienia zobowiązań podatkowych

Jedną z kluczowych zmian jest doprecyzowanie zasad przedawnienia zobowiązań podatkowych. Nowelizacja wprowadza jasne regulacje dotyczące sytuacji, gdy termin przedawnienia przypada na dzień wolny od pracy. W takim przypadku, jeśli termin kończy się w sobotę, zobowiązanie ulegnie przedawnieniu, co uniemożliwi organom podatkowym podejmowanie działań w celu jego wydłużenia w najbliższy poniedziałek. 

Kolejną istotną zmianą jest uchwała art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, który do tej pory przewidywał tzw. „wieczne życie” zobowiązań zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym. Nowe przepisy wprowadzają zasadę, zgodnie z którą bieg terminu przedawnienia zostanie przerwany w momencie ustanowienia zabezpieczenia, a po jego dokonaniu termin będzie biegł na nowo. Oznacza to, że podatnicy nie będą już narażeni na ryzyko egzekucji po 20 latach od powstania zobowiązania.

Nowelizacja wprowadza również nową przesłankę zawieszenia biegu przedawnienia, która dotyczy złożenia wniosku o sprostowanie lub uzupełnienie decyzji. Zmiana ta ma na celu ograniczenie nadużyć, polegających na uruchamianiu postępowań w celu wydłużenia terminu przedawnienia.

W przypadku zobowiązań wynikających z tzw. nieujawnionych źródeł przychodów, nowa regulacja przewiduje, że termin przedawnienia będzie liczony od końca roku następującego po roku powstania obowiązku podatkowego. Ta zmiana ma na celu umożliwienie organom skarbowym skuteczniejszego działania, gdyż często identyfikacja takich przychodów następuje z opóźnieniem.

Reforma wprowadza także ograniczenie przesłanki zawieszającej bieg terminu przedawnienia tylko do najcięższych przestępstw skarbowych, takich jak karuzele VAT, fałszywe faktury czy wielomilionowe uszczuplenia.

- W obliczu krytyki dotyczącej instrumentalnego wszczynania postępowań karnoskarbowych, nowelizacja ma na celu zwiększenie pewności prawa oraz eliminację nadużyć ze strony organów podatkowych, co można ocenić pozytywnie – stwierdza Marcin Otręba, partner PCDK.

Kluczowe zmiany w raportowaniu MDR

Nowelizacja wprowadza szereg istotnych zmian, które mogą wpłynąć na sposób, w jaki podatnicy i promotorzy będą podchodzić do raportowania MDR. Uproszczenie procedur oraz obniżenie kar finansowych mogą przyczynić się do większej przejrzystości i efektywności systemu podatkowego w Polsce.

1. Zmiany trybu interpretacji indywidualnych w zakresie MDR

Jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie zakazu wydawania interpretacji indywidualnych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie MDR. Kwalifikacja schematów przejmuje w pełni Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), co ma na celu ujednolicenie i uproszczenie procesu interpretacyjnego.

2. Nowe obowiązki promotorów i korzystających

W projekcie uwzględniono zmiany dotyczące raportowania przez doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych, dostosowując je do orzeczenia TSUE (C-694/20) z 8 grudnia 2022 r. oraz unijnej dyrektywy DAC8 z 17 października 2023 r., którą Polska ma obowiązek wdrożyć do końca 2025 roku. Osoby objęte tajemnicą zawodową zostaną zwolnione z obowiązku raportowania schematów podatkowych, jeśli naruszałoby to ich poufność. Jednocześnie promotorzy będą mieli obowiązek poinformować swoich kliientów o konieczności samodzielnego zgłoszenia schematu. Zniknie również definicja „wspomagającego”, co uprości system relacji pomiędzy promotorami a korzystającymi.

3. Likwidacja MDR-2 i raport MDR-3 raz w roku

Projekt zakłada zniesienie obowiązku składania MDR-2, czyli zawiadomienia o przejęciu obowiązku raportowania przez wspomagającego. Wprowadzenie raportu MDR-3, który będzie składany raz do roku, ma na celu uproszczenie procesu. Korzystający będą zobowiązani do przekazywania informacji o stosowaniu schematu podatkowego do końca trzeciego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego lub kalendarzowego, w zależności od statusu podatnika.

4. Nowe zasady dotyczące podpisu i uzupełniania informacji

Zgodnie z nowymi regulacjami, informacja MDR-3 będzie mogła być podpisywana przez pełnomocnika, co ułatwi procedurę. Dodatkowo, wprowadzona zostanie możliwość uzupełniania informacji zarówno przed, jak i po nadaniu numeru schematu podatkowego (NSP), co pozwoli na korektę błędów lub uzupełnienie danych.

5. Redukcja wysokości grzywien

Zgodnie z projektem, niewykonywanie obowiązków informacyjnych na gruncie MDR będzie skutkować obniżeniem wysokości grzywny do 240 stawek dziennych, co w przypadku przestępstwa skarbowego wynosi blisko 15 milionów złotych. Taka zmiana ma na celu złagodzenie sankcji dla podatników, którzy mogą mieć trudności z przestrzeganiem nowych przepisów.

6. Brak ustawowego obowiązku posiadania procedury MDR

Projekt nowelizacji nie przewiduje obowiązku posiadania procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych. To podejście może przyczynić się do dalszego uproszczenia w obszarze zarządzania ryzykiem podatkowym.

- Raportowane schematów podatkowych to często prawdziwa droga przez mękę – komentuje Marcin Otręba, doradca podatkowy PCDK Tax. – Od dawna czekamy na ograniczenie skali trudności i skomplikowania procedur z tym związanych. Szczególnie ważne jest tu dostosowanie prawa do dyrektywy DAC8.

Kluczowe zmiany organizacyjne na 2025 rok

• Doprecyzowanie zasad zwrotów i kolejności zaliczania wpłat

W ramach nowelizacji przewidziano szczegółowe rozstrzygnięcia dotyczące zasad zwrotów nadpłat i kolejności ich zaliczania na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, zwłaszcza w przypadku układów ratalnych. Ma to na celu wyeliminowanie niejasności i sporów interpretacyjnych, zapewniając bardziej przejrzyste i sprawne rozliczenia dla podatników.

• Korekta urzędowa deklaracji – zwiększenie limitu

Został podniesiony limit dla korekt urzędowych deklaracji podatkowych z 5 000 zł do 10 000 zł. Dzięki temu podatnicy będą mogli dokonywać korekt bez konieczności składania odrębnych wniosków, co przyczyni się do usprawnienia procesu rozliczeń i zmniejszenia biurokracji.

• Rozszerzenie możliwości działania pełnomocników

Proponowana zmiana umożliwi pełnomocnikom ogólnym, nie tylko zawodowym, zawiadamianie o zmianach w zakresie pełnomocnictwa, jego odwołaniu czy wypowiedzeniu. Ma to na celu ograniczenie sytuacji, w których w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych figurowały nieaktualne informacje, co poprawi jakość i aktualność danych w rejestrze.

• Nowe reguły doręczeń

Projekt zakłada dostosowanie przepisów dotyczących doręczeń do obowiązujących regulacji o doręczeniach elektronicznych. Ma to ułatwić i przyspieszyć komunikację między organami skarbowymi a podatnikami, szczególnie w kontekście rosnącej popularności usług elektronicznych.

• Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym (KKS) i innych ustawach

W zakresie sankcji w KKS planowane jest obniżenie maksymalnej kary za niewykonywanie obowiązków związanych z raportowaniem MDR (Meldunki o podejrzanej transakcji) z 720 do 240 stawek dziennych. Dodatkowo wprowadzone zostaną nowe penalizacje – m.in. za spóźnione składanie MDR-3 i MDR-4 oraz za nieprzekazywanie informacji MDR-4, co ma na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania obowiązków raportowych.

• Uchwały abstrakcyjne w PPSA

Minister Finansów uzyska uprawnienie do składania wniosków do Naczelnego Sądu Administracyjnego o wydanie uchwał wyjaśniających wątpliwości interpretacyjne o charakterze ogólnym. To narzędzie ma służyć ujednoliceniu wykładni prawa podatkowego, ograniczeniu sporów systemowych oraz zwiększeniu przewidywalności interpretacji przepisów.

• Rozszerzenie uprawnień e-Urząd Skarbowy

W ramach ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) przewidziano szerszy dostęp do e-Urząd Skarbowy dla większej grupy podmiotów. Nowe regulacje mają na celu usprawnienie obsługi i komunikacji z podatnikami oraz zwiększenie dostępności danych i usług elektronicznych.

Nowelizacja przepisów VAT: Podniesienie limitu zwolnienia podmiotowego od 2026 roku

Istotne zmiany mają też dotyczyć zwolnienia podmiotowego z podatku od towarów i usług (VAT). Głównym założeniem jest podniesienie limitu obrotów uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z obecnych 200 000 zł do 240 000 zł, począwszy od 1 stycznia 2026 roku.

Plany podniesienia limitu zwolnienia podmiotowego z VAT wpisują się w szeroko pojęte dążenia do odciążenia najmniejszych przedsiębiorców od skomplikowanych obowiązków podatkowych. Nowe przepisy mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku, co pozwoli na stopniowe dostosowanie się do zmian i korzystanie z uprzywilejowanych warunków przez większą grupę przedsiębiorców.

Zwolnienie podmiotowe z VAT to rozwiązanie skierowane do najmniejszych przedsiębiorców. Podatnicy korzystający z tego zwolnienia nie są zobowiązani do rejestracji jako podatnicy VAT, prowadzenia pełnej ewidencji, wystawiania faktur ani rozliczania VAT. Dzięki podniesieniu limitu z 200 000 zł do 240 000 zł, większa grupa mikro i małych przedsiębiorców zyska możliwość korzystania z uproszczonych rozwiązań, co ma na celu ułatwienie im prowadzenia działalności gospodarczej. Podatnicy rozpoczynający działalność w trakcie roku będą mogli korzystać ze zwolnienia, jeśli przewidywana wartość ich sprzedaży w proporcji do okresu działalności nie przekroczy tej kwoty.

– Podniesienie limitu najbardziej odczują mali i średni przedsiębiorcy, szczególnie ci działający w drobnym handlu czy świadczący niskopłatne usługi – komentuje Marcin Otręba z PCDK Tax. – Nowe przepisy będą wspierać rozwój drobnej przedsiębiorczości, w tym mikroprzedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne na mniejszą skalę.

Aby ułatwić przejście na nowe zasady, projekt wprowadza przepisy przejściowe. Podatnicy, którzy w 2025 roku przekroczyli limit 200 000 zł, ale nie przekroczyli 240 000 zł, będą mogli skorzystać ze zwolnienia od 1 stycznia 2026 roku. Dotyczy to także podatników rozpoczynających działalność w 2025 roku, których przewidywana sprzedaż w proporcji do okresu działalności mieści się w tym zakresie.

Od 1 stycznia 2025 roku zwolnienie podmiotowe obejmuje również podatników z siedzibą w innych państwach Unii Europejskiej, korzystających z tzw. zwolnienia unijnego. W związku z tym, przepisy przejściowe będą miały zastosowanie również do tych przedsiębiorców, uwzględniając limit 240 000 zł.

Wprowadzenie tych modyfikacji jest pozytywnym krokiem wspierającym rozwój drobnej i mikroprzedsiębiorczości w Polsce, ułatwiając prowadzenie działalności gospodarczej i zmniejszając obciążenia administracyjne dla najmniejszych podmiotów.

Więcej artykułów z zakresu podatków przeczytasz w Monitor CDK. Pobierz TUTAJ

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu podatków