Wprowadzone usprawnienia mają ułatwić spółkom rozwój na rynku transgranicznym i uelastycznić ekspansję. Mają też pomóc w płynnym powrocie spółki do kraju.  

Połączenia uproszczone

Nową formę trybu restrukturyzacji określa dodant do ksh art. 515¹ k.s.h. „Połączenie spółek bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej”. Zmienia on sytuację, w której do połączenia spółek koniecznym było w zamian za wniesiony do spółki przejmującej majątek wydanie udziałów spółki przejmującej wspólnikom spółki przejmowanej. Od 15.09.2023 roku

• połączenie może być przeprowadzone bez przyznania udziałów albo akcji spółki przejmującej w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w łączących się spółkach albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.
• w przypadku gdy jeden wspólnik posiada pośrednio wszystkie udziały albo akcje w spółce przejmowanej, a połączenie następuje bez przyznania udziałów albo akcji w spółce przejmującej, wierzyciel nieuczestniczącej w połączeniu spółki posiadającej bezpośrednio wszystkie udziały albo akcje spółki przejmowanej może żądać od tej spółki zabezpieczenia swoich roszczeń w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia, jeżeli uprawdopodobni, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez połączenie.

Podział przez wyodrębnienie

Ten nowy typ reorganizacji przedsiębiorstw pojawia się w kodeksie za sprawą implementacji prawa unijnego, a konkretnie art. 160b pkt 4 lit. c dyrektywy 2017/1132, dodanego w dyrektywie 2019/2121, regulującej transgraniczne połączenia spółek kapitałowych. Podział ten polega na przeniesieniu części aktywów i pasywów spółki dzielonej na jedną lub więcej spółek przejmujących w zamian za emisję na rzecz spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce nowo zawiązanej. Warte podkreślenia jest również, że możliwość utworzenia spółki w drodze tego rodzaju podziału nie pozbawia spółek swobody w zakresie bezpośredniego zakładania spółek zależnych w innych państwach członkowskich (motyw 8 dyrektywy 2019/2121).

W związku z tym, że w przypadku podziału przez wyodrębnienie nie dochodzi do wymiany udziałów lub akcji, plan takiego podziału powinien zawierać informację o liczbie i wartości udziałów lub akcji w spółkach przejmujących lub w spółkach nowo zawiązanych obejmowanych przez spółkę dzieloną

O tym warto wiedzieć

Przy połączeniu uproszczonym i podziale przez wyodrębnienie należy wziąć pod uwagę kilka zagadnień. Mianowicie:

• spółka powstająca w wyniku podziału transgranicznego, a w przypadku podziału przez wydzielenie albo wyodrębnienie spółka dzielona, może przyznać udziały lub akcje zamiast dopłaty w gotówce.
• jeżeli roszczenie wierzyciela spółki dzielonej nie zostanie zaspokojone przez spółkę, której przypisane jest zobowiązanie w planie podziału transgranicznego, pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek, oraz – w przypadku podziału przez wydzielenie albo wyodrębnienie – spółka dzielona odpowiadają solidarnie wraz ze spółką, której przypisano to zobowiązanie. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce uczestniczącej w podziale w dniu, o którym mowa w art. 530.
• zakres odpowiedzialności osób prawnych lub spółek komandytowo-akcyjnych przejmujących albo osób prawnych lub spółek komandytowo-akcyjnych nowo zawiązanych przy podziale przez wydzielenie albo wyodrębnienie jest ograniczony do zaległości z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych do dnia wydzielenia albo wyodrębnienia.

Nowy typ łączenia transgranicznego

Dyrektywa 2019/2121 wprowadza nowy typ łączenia transgranicznego, który polega na tym, że jedna lub więcej spółek w chwili rozwiązania bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na inną istniejącą spółkę – spółkę przejmującą – bez konieczności emisji nowych akcji lub ustanawiania nowych udziałów przez spółkę przejmującą, pod warunkiem że jedna osoba posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek lub wspólnicy łączących się spółek posiadają ich papiery wartościowe oraz udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach (art. 119 ust. 2 dodana lit. d dyrektywy 2017/1132).

Nowy typ łączenia zmierza do uproszczenia polegającego na braku konieczności emisji nowych udziałów (akcji) z uwagi na tożsamość wspólnika lub wspólników w łączących się spółkach oraz tożsamą proporcję zaangażowania kapitałowego w łączących się spółkach. Brak konieczności połączeniowej emisji udziałów w tych przypadkach jest uzasadniony tym, że wskutek tego rodzaju połączenia relacje udziałowe pozostają niezmienione. Nowy typ łączenia może być wykorzystany np. w celu koncentracji aktywów i pasywów spółek rozproszonych w ramach struktury holdingowej.

Zmiana kodeksu pod kątem wyroku TSUE w sprawie Polbud

Nowelizacja uwzględnia też wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-106/16 Polbud Wykonawstwo. Wyrok ten dla konkretyzacji zasady swobody przedsiębiorczości podkreśla, że przeprowadzenie operacji transgranicznej w celu korzystania z korzystniejszych przepisów samo w sobie nie stanowi nadużycia. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 25 października 2017 r. w sprawie C-106/16 Polbud swoboda przedsiębiorczości ma zastosowanie również w sytuacji, w której przeniesiono siedzibę spółki utworzonej na mocy prawa jednego z państw członkowskich na terytorium innego państwa członkowskiego. Jednocześnie państwa członkowskie mają prawo określić kryterium powiązania decydującego o prawie właściwym dla spółki. Brak na poziomie unijnym harmonizacji przepisów regulujących kwestię przeniesienia siedziby spółki w ramach jednolitego rynku unijnego utrudniał wykonanie tego wyroku Trybunału. Wprowadzenie w dyrektywie 2019/2121 jasnych ram prawnych, w kontekście procedury przekształceń transgranicznych, w sposób znaczący ułatwia interwencję prawodawczą w tym zakresie.

Uwzględniając wyrok TSUE, w znowelizowanym kodeksie wprowadzono

• nowe brzmienie art. 270 pkt 2, według którego rozwiązanie spółki powoduje między innymi uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza, chyba że przeniesienie siedziby ma nastąpić do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a prawo tego państwa to dopuszcza;
• 459 pkt 2 otrzymuje brzmienie: rozwiązanie spółki powoduje między innymi „2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, chyba że przeniesienie siedziby ma nastąpić do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a prawo tego państwa to dopuszcza.

Nowelizacja kodeksu spółek handlowych pociąga za sobą zmiany w prawie pracy, jak np. zwiększoną ochronę pracowników spółek podlegających restrukturyzacji. Będą oni mogli składać uwagi do Państwowej Inspekcji Pracy w procedurze wydawania zaświadczenia o zgodności z prawem danego przekształcenia. Zmiany obejmują też prawo podatkowe, które szerzej omawiamy podczas szkoleń CDK.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu podatków