Komisja Europejska otworzyła kanał informacyjny w ramach tzw. pakietu redukcji obciążeń (Burden Reduction Package), w którym można zgłaszać uwagi dotyczące wymogów sprawozdawczych. Opinie będą zbierane do 28 listopada, po czym  do jesieni 2023 r. przedstawione mają być pierwsze wnioski dotyczące każdego z następujących obszarów tematycznych: ekologia, polityka cyfrowa i gospodarka. Celem jest zmniejszenie obciążeń sprawozdawczych o 25 % bez podważania powiązanych celów polityki. Jednym z już procedowanych rozwiązań jest przesunięcie terminu sprawozdawczości pozafinansowej.

Nadmiarowe i nieuzasadnione ściąganie danych

Wśród uwag już znalazły się ciekawe jak ta dotycząca częstotliwości przekazywania informacji poprzez SFC2021 do KE nt. wskaźników, liczby i wartości projektów, liczby i wartości wniosków o płatność. Jak czytamy w opinii: „Dane te trzeba przesyłać kilkukrotnie w trakcie roku kalendarzowego (…). Ponadto za każdym razem należy przeliczać kwoty na EUR co jest dodatkowym obciążeniem”. Warto tu zauważyć, że przeliczanie kwot jest problematyczne zawsze, a w dobie daleko już posuniętych rozwiązań informatycznych nie powinno mieć miejsca.

ZPMEiT Mediakom zwraca z kolei uwagę na problem zbytniej gorliwości polskich urzędów w żądaniu danych niewymaganych przez UE, przy czym praktyka ta często nie ma uzasadnienia również w polskich aktach prawnych. Ponadto często obowiązki nałożone przez polskie prawo na przedsiębiorców, są szersze niż minimalne obowiązki wskazane w dyrektywach lub innych aktach prawa europejskiego. Jest to uwaga skierowana bardziej do polskiego Ustawodawcy, niemniej wynika w dużej mierze z rozbuchanej do granic biurokracji unijnej, powodując pewien mechanizm psychologicznego przymusu ściągania danych, nawet jeśli nie są prawnie wymagane.

Bariery biurokratyczne dla rozwoju 3 sektora

Ciekawy głos przekazała belgijska firma ETUI, która zwróciła uwagę na nowe zasady zwrotu kosztów na podstawie kosztów jednostkowych podróży. Firma podkreśla, że nowe prawo unijne w tym zakresie spowodowałyby znaczne szkody dla szkoleń i działań pozarządowych. Jak czytamy w opinii: „Wielu partnerów, szczególnie w Europie Środkowej i Wschodniej, a także na Bałkanach Zachodnich, a także małych organizacji w Europie Zachodniej zostałoby wykluczonych z naszych działań, ponieważ nie mają oni środków finansowych na pokrycie kosztów, które mogłyby nie być już zwracane przez UE. Spowoduje to wykluczenie społeczne i dyskryminację uczestników ze względu na możliwości finansowe”. Firma zwraca uwagę także na potrzebę uproszczenia rozliczeń dotacji unijnych dla 3 sektora, szczególnie w obszarze rozliczeń kosztów jednostkowych. „Komisji Europejskiej brakuje jednolitego zbiorowego podejścia do interpretacji wykonania decyzji 2021. Brak wspólnego zbioru przepisów powoduje, że 23 dyrekcje generalne (DG) stosują swoje indywidualne zasady. W związku z tym istnieje ryzyko błędnej interpretacji przez audytorów ex post i Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) w odniesieniu do różnych dotacji. Ponadto obowiązek przechowywania dokumentów uzasadniających zwrot kosztów jednostkowych nie zmniejsza obciążenia administracyjnego. Natomiast poprzedni system zwrotu rzeczywistych kosztów zapewnia większą przejrzystość i zmniejsza ryzyko wystąpienia nadpłaty lub niedopłaty. Co więcej, sprawdzanie, czy uczestnicy prawidłowo przestrzegają zasady kosztu jednostkowego, wymaga dużych zasobów i czasu dla asystentów administracyjnych i działu finansowego, szczególnie biorąc pod uwagę dużą liczbę uczestników, z którymi mamy do czynienia. Chociaż zasada dotycząca kosztu jednostkowego może w niektórych przypadkach uprościć proces finansowania i sprawozdawczość, np. dotacji na działania, wprowadza ona wyzwania administracyjne związane z obliczaniem kosztów, gromadzeniem danych, audytem i dostosowywaniem się do zmieniających się okoliczności w przypadku dotacji operacyjnych. Komisja Europejska musi dokładnie rozważyć te obciążenia, podejmując decyzję o dalszym wdrażaniu zasady dotyczącej kosztu jednostkowego zamiast zwracać uczestnikom rzeczywiste koszty”.

Przesunięcie terminu wydania sektorowych ESRS i ESRS dla jednostek z państw trzecich

17 października br. KE przedstawiła projekt decyzji odraczającej termin wydania sektorowych ESRS oraz ESRS dla jednostek z państw trzecich. Proponowana nowa data to 30 czerwca 2026 r. Ma to na celu m.in. umożliwienie jednostkom zobowiązanym do raportowania skupienie się na wdrożeniu pierwszego zestawu ESRS oraz ograniczenie w początkowym okresie wymogów sprawozdawczych do niezbędnego minimum.

Przypomnijmy, że w dyrektywie w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) zobowiązano jednostki objęte jej zakresem do umieszczania w sprawozdaniu z działalności informacji z zakresu ESG⁴. Informacje te mają być sporządzane zgodnie z europejskimi standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (ESRS) przyjętymi przez KE w drodze aktów delegowanych.

KE została uprawiona do wydania czterech zestawów standardów:

1. pełnych ESRS,
2. uproszczonych ESRS,
3. sektorowych ESRS oraz
4. ESRS dla jednostek z państw trzecich.

Pierwszy zestaw ESRS (tzw. pełnych) został przyjęty w dniu 31 lipca 2023 r. Ma on zastosowanie do wszystkich jednostek objętych zakresem CSRD niezależnie od sektora, w którym działa dana jednostka. Pozostałe ESRS zgodnie z CSRD powinny zostać przyjęte do 30 czerwca 2024 r.

Projekt decyzji o odroczeniu terminów sprawozdawczości pozafinansowej w wymienionym zakresie wymaga jeszcze przyjęcia przez Radę UE i Parlament Europejski. Zmiany te są adresowane do KE i nie wymagają wdrożenia do przepisów krajowych.

Poznaj najbliższe szkolenia z zakresu prawa