Termin „przywództwo służebne” jako pierwszy wprowadził w 1970 roku Robert Greanleaf. Jego zdaniem przywódca, którego charakteryzuje prawdziwie służebna postawa, najpierw chce służyć pracownikom - powodowany świadomością osobistej roli i odpowiedzialności społecznej, a dopiero potem nimi kierować. Służebność przywództwa jest zatem kwestią postawy.

Idea przywództwa służebnego ma zachęcać liderów do przyjęcia stylu opartego na wyznaczaniu wartości, kierunków działania i kreowaniu wizji, angażowaniu pracowników w proces tworzenia wizji i wytyczania kierunków, motywowaniu ich do osiągania celów i udzielaniu pracownikom niezbędnej pomocy, przy zaniechaniu stylu opartego na bezpośrednim kierowaniu i kontrolowaniu.

Greenleaf, w oparciu o dokonane badania i analizy, opracował 10 podstawowych zasad przywództwa służebnego, które mają wyzwolić w ludziach potencjał twórczy i dać zadowolenie. Są to:

• Słuchanie

Cechą dobrego lidera jest umiejętność komunikacji i zdolność do podejmowania decyzji. Cechy te można rozwinąć dzięki szczeremu i uważnemu słuchania – przywódcy służebni starają się zrozumieć czego chcą i oczekują inni ludzie, słyszą to co ktoś mówi, jak również to co zostaje niewypowiedziane wprost oraz wsłuchują się w swój głos wewnętrzny i poddają refleksji to, co usłyszeli.

• Empatia

Przywódca służebny jest empatyczny, tj. zdolny do wnikania, odczuwania, rozumienia i akceptacji unikalności innych osób. Nie zakłada u ludzi złych intencji, nie odrzuca ich, zwłaszcza w tych przypadkach, gdy zmuszony zakwestionować uzyskane przez nich rezultaty czy podjęte działania.

• Uzdrawianie

Przywódca służebny posiada umiejętność uzdrawiania nie tylko relacji z innym ludźmi, ale również umiejętność uzdrawiania siebie. Przywódca służebny potrafi dostrzec zmagania emocjonalne innych osób i pomóc im. Posiada wpływ dający moc do transformacji
i integracji.

• Świadomość

Przywódca służebny posiada silnie rozwiniętą samoświadomość siebie, innych i siły przywództwa. Rozumie sprawy związane z władzą, etyką i wartościami. To umożliwia mu całościowy i spójny wgląd w sytuacje, z którymi ma do czynienia.

• Perswazja

W procesie podejmowania decyzji przywódca służebny prowadzi ludzi ku wartościom, ku realizacji celów i przekonuje ich do swoich idei, stosując metody oparte na konsensusie i dążąc do wypracowania wspólnego korzystnego porozumienia. Taka metoda działania jest ważniejsza i bardziej skuteczna niż przymus.

• Konceptualizacja

Przywódca służebny patrzy na cele z szerokiej perspektywy i jest otwarty na nowe idee – nie koncentruje się tylko na perspektywie krótkoterminowej i celach operacyjnych. Ponadto, potrafi zachować równowagę miedzy myśleniem holistycznym, perspektywicznym, a codziennymi działaniami operacyjnym.

• Zapobiegliwość

Przywódca służebny, korzystając z własnej intuicji, umiejętnie wyciąga wnioski z przeszłości, analizuje aktualną sytuację i trafnie ocenia ewentualne konsekwencje podjętych decyzji, zwłaszcza w sytuacji wychodzenia poza strefę komfortu i wchodzenia w nowe obszary działania.

• Powiernictwo

Istotną cechą przywództwa służebnego jest powiernictwo, czyli działanie i zaangażowanie w pracę na rzecz dobra innych ludzi – służba innym. Takie działania realizowane są w szczególności poprzez otwartość, uważność i perswazję niż kontrolę i przymus.

• Zaangażowanie w rozwój ludzi

Przywódca służebny stara się wspierać pracowników, aby ci mogli ciągle rozwijać się - wychodzą bowiem z założenia, że każdego człowieka cechuje wewnętrzna wartość i indywidualizm. Biorą też na siebie odpowiedzialność za rozwój osobisty i zawodowy swoich pracowników i członków zespołów. Dokonują tego np. poprzez kierowanie pracowników na szkolenia, angażowanie ich w procesy decyzyjne czy zachęcanie do występowania z inicjatywą oraz przedstawiania własnych pomysłów.

• Budowanie społeczności

Przywódca służebny stara się znaleźć sposoby na budowanie i wzmacnianie społeczności wewnątrz organizacji, wierząc, że w społeczności tkwi siła. Przywódca służebny dąży do wskazywania pracownikom kierunku działania, a jednocześnie jednoczy ich w celu zbudowania zintegrowanej i wzajemnie wspierającej się społeczności.