Pojęcie „wypalenie zawodowe” po raz pierwszy pojawiło się w 1974 roku. Użył go psycholog Herberta J. Fruedenbergera, obecnie uznawany za „ojca teorii wypalenia się”. Fruedenberger zdefiniował wypalenie zawodowe jako stan zmęczenia i frustracji. Z kolei za pionierkę wypalenia zawodowego jako dziedziny nauki uznaje się Christinę Maslach. Christina Maslach oraz Susan Jackson, autorki pierwszego kwestionariusza wypalenia zawodowego (pierwsza publikacja pojawiła się w 1981 r.), syndrom wypalenia zawodowego określiły jako zespół psychologicznego wyczerpania emocjonalnego, a także depersonalizację i

obniżone poczucie własnych dokonań.

Przyczyny wypalenia zawodowego

Według badania Kronos Incorporated i Future Workplace na wypalenie zawodowe mają wpływ następujące czynniki:

• nieadekwatne wynagrodzenie (41 proc.),
• przeciążenie pracą (32 proc.),
• nadgodziny (32 proc.),
• nieefektywne zarządzanie w firmie (30 proc.),
• brak związku między rolą pracownika a strategią firmy (29 proc.),
• niska kultura pracy (26 proc.).

Przy czym, przyjmuje się, że najczęściej z problemem wypalenia zawodowego zmagają się pracownicy w tych grupach zawodowych, gdzie wymagany jest intensywny i bliski kontakt interpersonalny, w szczególności psychologowie, psychiatrzy, lekarze, pielęgniarki, nauczyciele, pracownicy społeczni, policjanci, urzędnicy oraz inne osoby wykonujące zadania polegające na bliskim i bezpośrednim kontakcie z klientem.

Objawy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe jest długofalowym procesem, którego główną przyczyną jest długotrwały stres, który skutkuje wyczerpaniem psychicznym i fizycznym. Do rozpoznania objawów wypalenia zawodowego najczęściej stosuje się trójwymiarową teorię wypalenia Christiny Maslach, zgodnie z którą na tę chorobą składają się trzy elementy:

• fizyczne: poczucie wycieńczenia lub wyczerpania energii,
• emocjonalne: obniżony nastrój, negatywne uczucia lub zobojętnienie przejawiające się cynicznym i pozbawionym empatii zachowaniem,
• behawioralne: zmniejszona wydajność zawodowa, obniżenie oceny własnych dokonań i poczucie, że wszystko co się robi nie ma sensu lub jest niewystarczająco dobre.

Fazy wypalenia zawodowego

Wyróżnia się trzy fazy wypalenia zawodowego:

• stadium wyczerpania emocjonalnego - pracownik odczuwa nieustanne zmęczenie i wyczerpanie psychiczne i fizyczne; ma poczucie, że wykonywanie obowiązków zawodowych eksploatuje jego siły, nie widzi zaś możliwości ich regeneracji.
• stadium depersonalizacji i cynizmu - pracownik zaczyna dystansować się wobec współpracowników, klientów lub pacjentów, nie czuje z nimi żadnej więzi emocjonalnej; obowiązki wykonuje połowicznie, nie angażuje się w wykonywaną pracę, jego stosunek do kolegów z pracy staje się niechętny i obojętny.
• stadium braku poczucia osobistych osiągnięć i kompetencji w wykonywanej pracy - pracownik zaczyna negatywnie oceniać własne kompetencje i dokonania w pracy, uważa, że się "nie nadaje", przestaje kontrolować wykonywanie zawodowych obowiązków.