Wyróżniono wiele stylów zarządzania pracownikami i wraz z rozwojem technologii, rynku racy i potrzeb ewoluuje obszar zarządzania ludźmi, w tym także style zarządzania. Jednymi z najbardziej powszechnych podziałów stylów zarządzania, wyodrębnionych przez ekonomistów, są te style zarządzania według Lewina-Lipitta-White’a i tzw. skrzynka Reddina.

            Warto zaznaczyć, że poszczególne style zarządzania pracownikami różnią się między sobą przede wszystkim:

• sposobem komunikacji,
• sposobem motywowania zespołu i poszczególnych pracowników,
• stopniem udziału pracowników w procesie podejmowania decyzji,
• stopniem wytworzenia więzi pomiędzy zarządzającym a pracownikami,
• stopniem zaufania i sprawowania kontroli nad pracownikami,
• orientacją na założone cele.

Style według Lewina-Lipitta-White'a

Lewin, Lipitt i White wyodrębnili trzy podstawowe style kierowania:

• styl demokratyczny,
• styl liberalny,
• styl autokratyczny.

W demokratycznym stylu zarządzania, jak wskazuje nazwa, pracownicy włączani są w procesy podejmowania decyzji. Oznacza to, że zarządzający określa cele do osiągnięcia i pewne ogólne ramy wykonania zadań, w tym podział zadań pomiędzy poszczególnych pracowników – w zależności od ich kompetencji. Pracownikom pozostawia z kolei swobodę w zakresie sposobu wykonania obowiązków, przy czym proces decyzyjny jest w pełni transparentny i otwarty, pracownicy zaś mają możliwość prezentowania własnych pomysłów, rozwiązań i opinii, a wkład każdego z nich w proces decyzyjny stanowi wartość, co stanowi istotny element motywacji.

Styl ten charakteryzuje się dużym stopniem zaufania zarządzającego do pracowników, co zwiększą autonomię pracowników i sprzyja ich zaangażowaniu i odpowiedzialności za realizację zadań. Kluczowym elementem jest również komunikacja oparta na otwartości, przejrzystości i obustronnej wymianie informacji.

Liberalny styl zarządzania charakteryzuje się przyznaniem pracownikom ogromnej autonomii w podejmowaniu decyzji oraz wykonywaniu zadań. Zarządzający zaś wspiera i motywuje zespół oraz poszczególnych pracowników do wspólnego osiągania celów, a także ocenia osiągnięte rezultaty.

W stylu tym hierarchia jest mocno spłaszczona – nacisk nakłada się na duże zaufanie zarządzającego do pracowników oraz do ich indywidualnych kompetencje i kreatywności, co sprzyja budowaniu samodzielności pracowników, a przez to zaangażowaniu i motywacji do pracy. Każdy z pracowników może w sposób swobodny wnosić swoje pomysły i przedstawiać opinie co do realizacji celów – komunikacja jest zatem w pełni otwarta i swobodna. Liberalny zarządzający raczej pełni funkcje moderatora i łącznika pomiędzy pracownikami – tym sam więzi pomiędzy zarządzającym i pracownikami mogą być zbyt luźne, co może nie sprzyjać zachowaniu właściwego podporządkowania i kontroli.

Styl autokratyczny znajduje się na przeciwległym krańcu zarządzania. Tutaj zarządzający zachowuje dla siebie proces decyzyjny: jednostronnie wyznacza cele, wskazuje konkretnych pracowników do poszczególnych zadań, określa sposób realizacji zadań i kontroluje efekty. Pracownicy nie zachowują żadnej swobody w podejmowaniu decyzji albo posiadają mocno ograniczoną swobodę, w tym także w prezentowaniu swoich opinii i pomysłów.

            W autokratycznym stylu zarządzania hierarchia pomiędzy zarządzającym a pracownikami jest silnie ukształtowana: zarządzający decyduje, pracownik wykonuje. Proces decyzyjny jest niejasny dla pracowników. Komunikacja jest zamknięta i jednokierunkowa - opiera się na wydawaniu poleceń przez zarządzającego. Cechy te powodują usztywnienie relacji, co niewątpliwie negatywnie wpływa na kreatywność, zaangażowanie i motywację pracowników.

Style zarządzania według skrzynki Reddina

J.W. Reddin wyodrębnił cztery style zarządzania, które nawiązują do podstawowych wartości, nie opierają się zaś na efektywności wykonywania obowiązków. Reddin wskazał następujące style zarządzania:

• towarzyski (przyjazny lub życzliwy) – w centrum tego stylu zarządzania stoi pracownik; nacisk położony jest głównie na odczucia, motywacja i satysfakcja z pracy pracowników, a nie na osiągnięcie celu; zarządzający przede wszystkim buduje relacje z pracownikami, jest otwarty na ich inicjatywy i sugestie, dba o dobrą atmosferę;
• poświęcający się (skupiony lub gorliwy) – zarządzający zachowuje władzę i kontrolę dla siebie;  powierza wykonywanie zadań określonym pracownikom, jednocześnie nakładając na nich odpowiedzialność za ich prawidłowe i efektywne wykonanie;
• zintegrowany (styl holistyczny lub kompletny) – w centrum stylu zorientowanego stoi pracownik pracownika i określone zadania do wykonania; oznacza to, że zarządzający dopuszcza pomysły i opinie pracowników, ale decyzje podejmuje samodzielnie;
• separujący (styl oddzielny lub wyizolowany) – zarządzający pozostaje bierny: nie ingeruje w podział zadań ani w sposób ich wykonania, cechuje go podejście racjonalne i chłodne, nie nawiązuje więzi z pracownikami.

Więcej artykułów z kadr/płac przeczytasz w Monitor CDK. Pobierz TUTAJ

Poznaj najbliższe szkolenia z kadr i płac